Vijveronderhoud In Het Voorjaar: In 5 Simpele Stappen Een Voorjaarsvijver

Grote kans dat jij in het najaar je vijver winterklaar hebt gemaakt. Nu de strenge winter eindelijk voorbij is en het voorjaar weer voor de deur staat, is het tijd voor de volgende klus op de vijverkalender! Nu er een warmere periode aanbreekt, zul je zien dat de vijver ook weer langzaam tot leven komt. Planten beginnen weer met groeien en de vissen zullen zich af en toe laten zien. Geen moment te verliezen dus. Je hebt een langere periode weinig aan de vijver hoeven doen, maar daar gaat verandering in komen. Vijveronderhoud in het voorjaar is misschien een van de grotere vijverklussen, maar gelukkig is het er wel een waar jij én de vijver veel plezier van gaan hebben.

Er is genoeg te doen!

Als vijverliefhebber is het vijveronderhoud in het voorjaar misschien wel het leukste onderhoud van het hele jaar. Er is meer dan genoeg te doen. Gelukkig zijn het allemaal nuttige klussen waar je vijver erg blij van wordt. Alles komt langzaam weer tot leven, wat het een stuk leuker maakt om je vijver wat extra aandacht te geven. Het effect en de resultaten van je werk is na een korte tijd al terug te zien.
Het vijveronderhoud in het voorjaar is, op het winterklaar maken van de vijver na, de grootste vijverklus van het jaar. Het winterklaar maken is arbeidsintensiever, omdat je ervoor moet zorgen dat de vijver een paar maanden lang de vrieskou zal overleven. In het voorjaar heb je dus iets minder werk. Dat klinkt je ongetwijfeld een stuk beter in de oren!
Er is één belangrijk punt waar je rekening mee moet houden wanneer je aan het vijveronderhoud in het voorjaar gaat beginnen: kijk goed naar het weerbericht. Wacht met het onderhoud tot de vorst bijna volledig is weggetrokken uit Nederland. Zo weet je zeker dat je klussen het beste resultaat zullen hebben. Je kunt beter een weekje langer wachten met de start van het onderhoud, dan dat de vijver straks opnieuw een schaatsbaan is. Het zou zonde zijn als al jouw harde werken straks voor niets is geweest.

Vijveronderhoud in het voorjaar: een voorjaarsklare vijver in 5 stappen

Tijd om te kijken wat je precies moet doen bij het vijveronderhoud in het voorjaar. In de volgende vijf stappen komen alle onderdelen van de vijver aan bod: de waterplanten, waterkwaliteit, draadalgen en groen water, de techniek en de filters en natuurlijk de vijvervissen. Loop alle stappen goed en zorgvuldig door. Zo weet je zeker dat jouw vijver klaar is voor het aankomende voorjaar!
We zullen alle stappen één voor één met je doornemen:

Stap 1: Verzorgen van de waterplanten

In het voorjaar komt de tuin weer tot leven en zullen de planten weer gaan bloeien. Dit geldt ook voor de waterplanten in jouw vijver. Bij een aangename temperatuur zullen ook deze planten weer tot leven komen. Het is daarom nu de tijd om de waterplanten eens goed onder de loep te nemen en ermee aan de slag te gaan.
Zodra de vorstperiode voorbij is, is het tijd om een inspectierondje langs de vijver te maken en de planten goed te bestuderen. Dode en afgestorven waterplanten, of delen hiervan, kun je direct verwijderen. Het is voor de vijver niet goed om dode planten te lang in de vijver te laten liggen. De planten zullen gaan rotten en worden daarmee een bron van bacteriën.
Hieronder zullen we bij een aantal waterplanten specifiek toelichten waar je op moet letten tijdens het voorjaarsonderhoud. Zo weet je precies wat je in deze periode het beste kunt doen met deze verschillende soorten planten.

Diepwortelende planten met drijvend blad

Deze planten kun je het best aanpakken wanneer ze te groot geworden zijn voor de mand waar ze in groeien, of wanneer ze gewoonweg teveel ruimte innemen. Hierbij is delen het best. Let er wel op dat je bij deze planten wacht tot de nachtvorst volledig is weggetrokken. De vrieskou is niet goed wanneer de waterplanten net onderhouden zijn.

Moerasplanten

Bij moerasplanten is het belangrijk dat ze ongeveer om de twee jaar gedeeld of verjongd worden. Zodra ze in het hart beginnen af te sterven, wordt het hoog tijd om ze aan te pakken. Delen van moerasplanten kan het best in het voorjaar, voordat de nieuwe groei start. Let er op dat er geen écht vorstgevaar meer is, anders kunnen de planten alsnog afsterven.
Aan gezonde planten hoef je helemaal niets te doen. Deze zullen zichzelf de komende periode prima redden. Mocht je meer moerasplanten in je vijver willen, dan is dit het ideale moment om dat te doen.

Zuurstofplanten

Zuurstofplanten sterven in de winter af en moeten de komende periode eerst nog uitlopen. Het uitdunnen van te grote bossen zuurstofplanten kun je daarom beter uitstellen tot de zomermaanden, anders verstoor je het evenwicht in de vijver te veel. Nieuwe zuurstofplanten kun je het best vanaf half maart planten.

Waterlelies

Met waterlelies kun je al vroeg in het voorjaar aan de slag, eigenlijk vrijwel direct na de vorstperiode. Controleer de wortels op rottingsverschijnselen en snijd dit waar nodig weg. Mochten de lelies te groot geworden zijn, kun je ze het best delen en terugplaatsen. Let er op dat lelies gevoelig zijn voor de knol. Je kunt daardoor het beste wachten tot er helemaal geen nachtvorst meer is.
Om de drie à vier jaar moeten de waterlelies sowieso gedeeld worden. Mocht je niet precies weten wanneer dit voor het laatst gedaan is of wanneer de waterlelies geplaatst zijn, let dan op de bladeren en de bloemen. Wanneer de waterlelies kleinere bladeren vormen, minder vaak bloeien en de bloemen op een steeltje boven het water uitsteken, is het tijd om ze te delen.

Drijfplanten

Deze soort overwintert op de bodem van de vijver. In het najaar zakken ze naar de bodem, waarna ze in het voorjaar weer naar boven zullen drijven. Zodra deze plant weer bovenkomt, is het het best om deze met rust te laten. Mocht uiteindelijk blijken dat de plant te groot geworden is, kun je deze ook altijd in de zomer nog snoeien.
Zijn er drijfplanten die je uit de vijver hebt gehaald om te overwinteren? Zodra de temperatuur hoger dan 15°C is, kun je deze (en eventueel nieuwe drijfplanten) terugplaatsen in de vijver.

Stap 2: Check de waterkwaliteit

De waterkwaliteit van je vijver is na een lange, koude winter over het algemeen niet al te best. Door de regenval en te weinig toevoeging van zuurstof doordat er ijs op de vijver lag, is de status van de zuurgraad (de pH-waarde) van het water niet al te best. Het komt zelfs voor dat de waardes kritiek laag zijn. Dit zorgt ervoor dat het voor je vijver moeilijk is om het biologische evenwicht terug te vinden. Vaak is de vijver zelf niet in staat om dit te herstellen, wat heel slecht is voor de gezondheid van de vissen.
Ook de hardheid van het vijverwater is aan de lage kant. Een hoge gH-waarde, wat betekent dat het water hard is, is funest voor de waterplanten. Ook de nuttige bacteriën hebben een lagere gH-waarde nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Bij zowel een lage pH-waarde en een lage gH-waarde komen er ook andere problemen om de hoek kijken. Zo is de kans op groen water en draadalgen een stuk groter. Hier komen we in stap 3 verder op terug.
Als laatste is ook de carbonaathardheid (de kH-waarde) te laag. Deze kH-waarde is weer van invloed op de zuurgraad (de pH-waarde). Een goede kH-waarde zorgt er namelijk voor dat de pH-waarde stabiel blijft.
Het is dus van groot belang om deze drie waarden te controleren en mee te nemen in het onderhoud. In het begin zal het vijverwater een handje geholpen moeten worden, daarna is het een kwestie van goed blijven meten. Als vuistregel kun je het volgende schema aanhouden:

pH-waarde: 7 – 8,5

gH-waarde: 10 of hoger

kH-waarde: 6 of hoger

Stap 3: Draadalgen en groen water

Bij het vijveronderhoud in het voorjaar zijn algen misschien wel de grootste boosdoeners van allemaal. Er bestaan twee soorten algen: draadalgen en zweefalgen. Vooral die laatste zorgen ervoor dat het water in je vijver groen kleurt. Het zijn grote concurrenten voor de waterplanten, vooral als het gaat om de opname van voedingsstoffen en zonlicht.
Het vervelendst aan algen is dat ze kunnen groeien in koud water en genoegen nemen met minder zonlicht. Hierdoor beginnen ze eerder met groeien dan de waterplanten. Met name de groei van draadalgen start al in het vroege voorjaar. Noodzaak dus om ervoor te zorgen dat algen direct verwijderd worden en om ze daarna te voorkomen.
Het bestrijden van draad- en zweefalgen kun je niet doen zonder bestrijdingsmiddelen. Het weghalen van draadalgen kun je nog voorzichtig met de hand doen, maar het weghalen van zweefalgen wordt een stukje lastiger.
Er zeker van zijn dat algen nooit meer terugkomen is lastig, vooral als je geen heftige bestrijdingsmiddelen wilt gebruiken. De algen blijven onvoorspelbare plantjes die geen vast groeipatroon hebben. Blijf daarom regelmatig de waterwaarden van je vijver controleren. Dit zijn goede indicatoren voor de conditie van je vijver. Bij stap 2 kun je daar meer over lezen.

Stap 4: De vijverpomp, de vijverfilter en de omgeving

Nu de temperaturen steeds een beetje hoger worden, is het tijd om jouw vijver te controleren op eventuele vorstschade. Bekijk niet alleen de binnenkant van de vijver, maar ook zeker de ruimte eromheen. Het kan zijn dat er tegels of stenen aan de vijverrand los zijn gevroren, of dat er andere vorstschade is ontstaan. Nu het buiten weer wat warmer is, is het helemaal geen straf om buiten te zijn en deze schade te herstellen.
Mocht je tijdens het winterklaar maken van de vijver de vijverpomp uit de vijver gehaald hebben, dan is het tijd om deze weer terug te plaatsen in de vijver. Voor dat je dit doet, is het verstandig de pomp eerst te controleren. Werkt hij nog zoals het zou moeten? Is al het rubber nog intact? Wanneer je hebt geconstateerd dat de pomp naar behoren werkt, kun je hem terugplaatsen. Zo kan de pomp weer aan het werk!
Als het goed is, zit de vijverfilter nog wel in de vijver. Mocht je deze dieper hebben geplaatst zodat de filter de winter zou overleven, dan kun je deze nu weer terugplaatsen op de oude locatie. Let er wel op dat je eerst even controleert of de filter net nog doet. Het zou zomaar kunnen dat deze, ondanks jouw goede pogingen, de winter toch niet heeft overleefd. Het zou zonde zijn als je daar pas na een paar maanden achter komt, doordat de vijver helemaal groen is.

Stap 5: De gezondheid van de vissen

In deze laatste stap van het vijveronderhoud in het voorjaar is het tijd voor onze vinnige vriendjes! Zodra de watertemperatuur stijgt, zul je merken dat de vijvervissen meer activiteit gaan vertonen. Dit zal echter wel minimaal zijn, aangezien de vissen een behoorlijke periode stil hebben gezeten. Wees daarom ook spaarzaam met het voeren. Geef ze bij voorkeur licht verteerbaar voedsel en geef ze daar zeker niet teveel van. Het innemen van voedsel is iets waar ze opnieuw aan moeten wennen.
Doordat de vissen zo lang stil hebben gezeten, is hun weerstand sterk verminderd. Het is daarom van belang dat je tijdens het voorjaar de conditie van je vissen goed in de gaten houdt. Dit is namelijk de periode waarin infecties, ziektes en parasieten zich het meest voordoen. Let op zwakke en inactieve vissen en kijk regelmatig of de vissen geen uitwendig zichtbare aandoeningen hebben. Het is van belang om zieke vissen zo snel mogelijk te isoleren van de rest. Op deze manier voorkom je besmetting met de rest.
Veel symptomen kun je met het oog zien. Dit gaat namelijk om zweren en knobbels, huidparasieten, schimmel op de huid, uitslaande schubben, rafelige vinnen, vreemd gedrag (denk aan schuren langs stenen) of een onnatuurlijke stand in het water.
Tot slot: het is af te raden om in het voorjaar nieuwe vissen in een bestaande vijver los te laten waar al andere vijvervissen in rondzwemmen. Nieuwe vissen kunnen ziektes of parasieten met zich meebrengen, wat geen slim plan is als je denkt aan de lage weerstand van de vissen die je al hebt rondzwemmen. Wacht met het plaatsen van vissen tot later in het seizoen. De andere vissen zullen tegen die tijd hun volledige weerstand weer terug hebben.

Zo, nu weet jij precies wat je moet doen met het vijveronderhoud in het voorjaar. Wanneer je deze vijf stappen doorloopt, weet je zeker dat je niets hebt overgeslagen. Wedden dat jouw vijver er binnen no time weer mooi bij ligt?
Heb jij jouw vijver al helemaal voorjaarklaar gemaakt? En heb je nog goede tips?
Laat het ons weten via een reactie!