De Gids Voor Vlinders In Nederland Herkennen

De meeste mensen houden niet van insecten. Of beter gezegd: de meeste mensen houden niet van insecten, met uitzondering van de vlinder. Vlinders geven de tuin namelijk kleur en staan voor veel mensen gelijk aan zomer. Hoewel we goed in staat zijn om de vlinder te onderscheiden van andere insecten, is vlinders in Nederland herkennen nog best moeilijk. Welke vlinder heeft welk uiterlijk en welke naam kan hieraan gekoppeld worden?

In dit artikel bespreken we 15 veelvoorkomende vlinders in Nederland. We vertellen je onder andere hoe ze er precies uitzien en wanneer je ze kunt spotten. Zo weet jij deze zomer precies welke vlinders er wel en niet in jouw tuin zijn geweest.

Een nadere kennismaking met de vlinder

De vlinder (Lepidoptera) is een insect dat vrijwel overal ter wereld voorkomt. In koude landen, maar zeker ook in warmere landen. Zelfs in de tropen is de vlinder een graag geziene gast. Natuurlijk hebben de afzonderlijke soorten wel allemaal hun eigen voorkeur wat betreft leefomgeving.

In totaal zijn er ongeveer 180.000 verschillende vlinders die ingedeeld worden in een tiental families. In Nederland komen meer dan 2.000 verschillende vlindersoorten voor. Let wel, hierbij gaat het om vlinders die zowel ‘s nachts als overdag actief zijn.

Wist je trouwens dat vrijwel alle vlinders schubben op hun vleugels hebben? Sterker nog, vlinders danken hun wetenschappelijke naam Lepidoptera, wat schubvleugel betekent, aan dit uiterlijke kenmerk.

Van lelijke rups tot prachtige vlinder

Waarschijnlijk heb je op school wel geleerd dat een rups zich evolueert tot een vlinder. Dit gebeurt in verschillende stadia, te beginnen bij de eitjes. Deze worden na de paring van twee vlinders afgezet op planten, bloemen en bomen.

Na verloop van tijd is het embryo dat in het ei zit volgroeid en baant hij zich een weg naar buiten. De rups is geboren. Het grootste deel van het leven van een rups bestaat uit eten. Dit moet ook wel, want rupsen groeien als kool.

Wanneer een rups voldoende heeft gegeten, begint de transformatie tot vlinder. Dit gebeurt in een pop: een onopvallende cocon die bijvoorbeeld aan takken hangt. Zodra de transformatie voltooid is, is het tijd voor de vlinder om zich te ontpoppen en zijn gekleurde vleugels uit te slaan.

15x vlinders in Nederland herkennen

Nederland kent zoals gezegd meer dan 2.000 verschillende vlindersoorten. Deze leven echter lang niet allemaal als wij wakker zijn en komen bovendien lang niet allemaal in heel Nederland voor. We hebben daarom een selectie gemaakt van 15 vlindersoorten die vrijwel iedereen in Nederland in zijn of haar buurt zou moeten kunnen spotten.

1. De kleine vos (Aglais urticae)

De kleine vos behoort tot de Nymphalidae-familie en heeft een opvallend uiterlijk. De dominante kleur op de vleugels van de kleine vos is namelijk oranje. Andere opvallende kenmerken zijn de drie stippen in het midden van de vleugels en de reeks zwarte en witte vlakken aan de bovenzijde van de voorste vleugels.

De kleine vos zet zijn eitjes af op de grote brandnetel. De kans is dus ook groot dat je de vlinder bij deze planten zult spotten. Dit kan vrijwel het hele jaar. De kleine vos is namelijk van februari tot oktober, maar met name in augustus en september, actief in tuinen, parken en bossen.

2. Het koevinkje (Aphantopus hyperantus)

Het koevinkje ziet er een stuk minder appetijtelijk uit. Deze vlinder die net als de kleine vos tot de familie van de Nymphalidae behoort, is met zijn zwartbruine uiterlijk een stuk minder opvallend. Kenmerkend zijn de stippen op de voor- en achtervleugels. Deze hebben een witte kern en achtereenvolgens een zwarte en gele rand.

Deze vlinders in Nederland herkennen is vooral in het noorden, oosten en zuiden van Nederland mogelijk. Hier huist de vlinder in bossen en op open grasvlaktes, waar ze hun eitjes afzetten. Vooral in de maanden juli en augustus is deze vlinder veel te zien.

3. De dagpauwoog (Aglais io)

De volgende vlinder kennen we allemaal. De dagpauwoog behoort tot de Nymphalidae-familie en kenmerkt zich door de opvallende ‘ogen' op alle vier de vleugels. Het overige deel van de vleugels is oranjerood. De ogen zijn overigens niet te zien als de dagpauwoog zijn vleugels heeft dichtgeklapt. De onderkant van de vleugels is namelijk helemaal zwart.

Deze vlinders in Nederland herkennen kan vrijwel overal, maar de meeste kans heb je in tuinen, parken en heiden met veel bloemen. Zeker als je tussen maart en mei en juni en november op zoek gaat naar brandnetels, zijn ze bijna niet te missen. Dit is namelijk dé plant waar de dagpauwoog zijn eitjes afzet.

4. Het landkaartje (Araschnia levana)

Het landkaartje is een ietwat gekke naam voor een vlinder, maar het verhaal erachter maakt het een heel stuk logischer. Als de vlinder zijn vleugels heeft ingeklapt, wordt er namelijk een patroon zichtbaar dat erg veel op een landkaart lijkt.

Naast dit bijzondere kenmerk is er nog iets speciaal aan deze vlinder. De vlinder die tussen april en juni te zien is, ziet er namelijk anders uit dan de vlinder die tussen juli en september in de lucht te zien is. De voorjaarsvlinder heeft oranjebruine vleugels met verschillende zwarte vlekken, terwijl de zomervlinder zwarte vleugels heeft. Aan de achterkant zitten enkele oranje vlekken en er loopt een witte streep over het midden van de vleugels.

Het landkaartje behoort overigens net als de eerder genoemde vlinders tot de Nymphalidae-familie en ook deze vlinder zet zijn eitjes het liefst af op de bladeren van de grotere brandnetel. Het landkaartje is om die reden veel te vinden in parken, bossen en tuinen.

5. De citroenvlinder (Gonepteryx rhamni)

Wat ziet de citroenvlinder er met zijn geelgroene kleur fragiel uit, hè? Deze vlinder die tot de Pieridae-familie behoort, is niet alleen door deze opvallende kleur, maar ook door de spitse punt aan de achterzijde van de achtervleugel te herkennen.

Deze vlinders in Nederland herkennen kan tussen februari en oktober, maar de meeste kans zul je waarschijnlijk hebben rond augustus. Ga eens kijken op plekken waar de zon volop schijnt. Bijvoorbeeld op open plekken in het bos, in tuinen en in parken. De citroenvlinder geeft er namelijk de voorkeur aan om zijn eitjes op jonge planten in open ruimtes af te zetten en zal dus zeker op deze plekken te vinden zijn.

6. Het boomblauwtje (Celastrina argiolus)

De eerste blauwe vlinder in deze lijst met vlinders die in Nederland te herkennen zijn, is het boomblauwtje. Deze vlinder hoort tot de familie van de Lycaenidae. Niet alleen de blauwe kleur maakt deze vlinder erg herkenbaar, ook de dunne zwarte randen van de vleugels zorgen ervoor dat deze vlinder niet te missen is.

Het boomblauwtje is niet heel kieskeurig wat betreft de plek waar hij zijn eitjes afzet. Meerdere planten, zoals de klimop en de vlinderstruik, voldoen aan de eisen van deze vlinder. Het boomblauwtje is van april tot september en met name in augustus in Nederland te zien.

7. De atalanta (Vanessa atalanta)

Deze vlinder ken je ongetwijfeld. De atalanta is een zwarte vlinder met oranje strepen op zowel de voor- als achtervleugels. De oranje streep op de achtervleugel is bedekt met enkele zwarte stippen en boven de oranje streep op de voorvleugel prijken een aantal witte vlekken.

Ook de atalanta behoort tot de familie van de Nymphalidae en geeft de voorkeur aan de grote brandnetel wat betreft het afzetten van haar eitjes. Deze vlinders in Nederland herkennen is overigens niet moeilijk. Ze komen van juni tot oktober in alle delen van Nederland voor.

8. Het icarusblauwtje (Polyommatus icarus)

Het icarusblauwtje, behorende tot de Lycaenidae-familie, is de tweede en tevens laatste blauwe vlinder die in deze lijst voorkomt. De bovenzijde van de vleugels van deze vlinders is blauw of bruin. De onderzijde van de vleugels is iets meer bijzonder. Deze is namelijk licht bruin en telt tientallen zwarte vlekjes.

Van mei tot oktober kun je het icarusblauwtje spotten in parken, langs de weg of op een groot grasvlak. Ook bij verschillende planten die tot de klaverfamilie behoren is de kans dat je deze vlinder ziet groot. Dit zijn namelijk de favoriete planten wat betreft het afzetten van de eitjes.

9. De koninginnenpage (Papilio machaon)

Dit is absoluut onze favoriet. Deze vlinders in Nederland herkennen staat dan ook hoog op onze bucketlist. De koninginnenpage heeft een opvallend geel uiterlijk, waarbij op beide vleugels een blauwzwarte band loopt. Ook opvallend is de achterkant van de achtervleugels. Deze kenmerkt zich door een rode stip en een bijzondere punt, ook wel het staartje genoemd.

De koninginnenpage behoort tot de Papilionidae-familie en is in principe in heel Nederland te zien. De meeste kans heb je echter in Noord-Brabant en Limburg. Ga hier tussen april en september, maar idealiter in augustus op zoek naar velden waar bijvoorbeeld peen, pastinaak of venkel verbouwd wordt. De koninginnenpage zal niet ver weg zijn.

10. De kleine vuurvlinder (Lycaena phlaeas)

De kleine vuurvlinder klinkt misschien als een angstaanjagende vlinder, maar dat valt in werkelijkheid reuze mee. De naam vuurvlinder dankt hij waarschijnlijk aan zijn felgekleurde voorvleugels. Deze zijn namelijk overheersend oranje en hebben enkele zwarte details, zoals vlekken en omlijning. Op de achtervleugels is de dominante kleur juist zwart. Er is alleen een oranje rand zichtbaar.

Deze vlinders in Nederland herkennen vraagt om flink wat speurwerk. De kleine vuurvlinder, behorende tot de Lycaenidae, leven van mei tot oktober, maar vooral in augustus en september en doen dit vrijwel afzonderlijk van elkaar. Hun eitjes leggen ze het liefst op zuring. Dit is een plant die onder andere naast brandnetels te vinden is.

11. De oranje luzernevlinder (Colias croceus)

Zoals je kunt zien is oranje een kleur die veel voorkomt bij Nederlandse vlinders. Ook de volgende vlinder, de oranje luzernevlinder, kenmerkt zich door zijn oranjegele vleugels. Beide vleugels zijn daarnaast omrand met een zwarte band en op de voorste vleugels zit een duidelijk zichtbare zwarte stip.

De oranje luzernevlinder, behorende tot de Pieridae, komt in het hele land voor, maar is net als de Kleine vuurvlinder niet dol op veel gezelschap. Ze leven in augustus en september afzonderlijk van elkaar. Dit doen ze voornamelijk op grote grasvelden of in bloemenweides. De oranje luzernevlinder dankt zijn naam overigens niet alleen aan zijn kleur, maar ook aan de plant waar ze hun eitjes het liefst afzetten. Dit doen ze namelijk op de luzerne.

12. Het groot koolwitje (Pieris brassicae)

Ook van het koolwitje heb je ongetwijfeld weleens gehoord. Deze variant, het Groot koolwitje, behoort tot de Pieridae-familie en is in Nederland vooral in (moes)tuinen, parken en bloemenweides te vinden. Hier zet zij haar eitjes tussen mei en oktober, met name in augustus, af op uiteenlopende bloemen.

Het groot koolwitje kenmerkt zich door zijn wit gekleurde vleugels. Zowel de voor- als achtervleugels zijn wit. Op de voorvleugels zit echter een opvallende zwarte stip en de bovenste hoek is ook zwart ingekleurd.

13. De gehakkelde aurelia (Polygonia c-album)

De gehakkelde aurelia is een erg bijzondere vlinder. Deze heeft ten opzichte van de andere vlinders namelijk een opvallend uiterlijk. Kijk maar eens naar de vorm van de vleugels. Deze lijken wel gekarteld en hebben verschillende staartjes. De kleur van de vleugels is overigens minder bijzonder. Deze is namelijk oranje en bezaaid met gele en zwarte vlekken.

Deze vlinders in Nederland herkennen doe je door de bossen en parken bij jou in de buurt af te struinen. Hier én in de normale tuinen zet de gehakkelde aurelia, die bij de Nymphalidae-familie hoort, haar eitjes namelijk af op brandnetels, wilgen en op de ribes. Dit doen ze van maart tot oktober, maar vooral in juli en augustus.

14. Het bruin blauwtje (Aricia agestis)

We zijn bijna door de lijst heen, maar niet voordat we het bruin blauwtje hebben benoemd. Deze vlinder kenmerkt zich door zijn bruine vleugels. Zowel bij de voorste als bij de achterste vleugels zijn stroken van oranje vlekken te zien.

Het bruin blauwtje behoort tot de familie van de Lycaenidae en komt vooral in Zeeland, Noord-Holland en Zuid-Holland voor. Hier liggen immers de duinen en daar houdt het bruin blauwtje wel van. Ook grasvelden behoren tot de favoriete leefomgeving. In deze gebieden zet het bruin blauwtje zijn eitjes af op de ooievaarsbek. Dit doen ze van juni tot september.

15. De zwartsprietdikkop (Thymelicus lineola)

We sluiten af met een vlinder die een beetje een aparte naam heeft. De zwartsprietdikkop, behorende tot de Hesperiidae-familie, kenmerkt zich door zijn oranje vleugels. Deze zijn bruin omrand en ook de nerven op de vleugels zijn bruin.

Deze vlinders in Nederland herkennen, doe je door naar de bossen of langs de bermen te trekken. Hier zet de zwartsprietdikkop zijn eitjes namelijk af op het gras. De periode waarin ze dit doen, in juli en augustus, is echter niet zo lang dus je moet wel enigszins voort maken.

Vlinders in Nederland herkennen: welke heb jij allemaal al gezien? En welke vind je het mooist?

Laat het ons weten in een reactie!