Het is begrijpelijk dat je in het najaar niet meer zoveel zin hebt om in de tuin te werken. Het is koud en de tuin is zich langzaam aan het klaarmaken voor de winter. Toch zijn er altijd klusjes die je ook in het najaar nog kunt doen om je tuin gezond en vruchtbaar te houden. Een van die klusjes is je tuin bemesten.

Ik hoor je nu denken… Je tuin bemesten in het najaar, dat moet toch in het voorjaar? In principe klopt dat. De beste tijd om je tuin te bemesten is in het voorjaar, omdat planten dan voedingsstoffen nodig hebben om te groeien en te bloeien. Ook om sterk te worden zijn voedingsstoffen en water onmisbaar. Er zijn in totaal 12 stoffen die planten nodig hebben voor een optimale groei. Zes van deze stoffen worden in een grote hoeveelheid opgenomen door planten.

Dit zijn calcium, kalium, fosfor, stikstof, magnesium en zwavel. De andere zes stoffen, koper, zink, ijzer, boor, mangaan en molybdeen, worden in een mindere mate opgenomen, maar zijn wel essentieel. Door in het voorjaar de grond rondom planten te bemesten kunnen ze voldoende voedingsstoffen uit de grond halen om weer een heel seizoen in volle bloei in je tuin te staan. Veel van de grondstoffen om je tuin te bemesten kan je vast hier bestellen.

In het najaar zijn veel planten en bomen echter in rust. Ze hebben hun bladeren laten vallen en hebben zich in sommige gevallen zelfs helemaal teruggetrokken in de grond. Extra voedingsstoffen hebben ze in deze periode dan ook niet nodig. Althans dat is wat over het algemeen aangenomen wordt…

Je tuin bemesten in het najaar

Tuin-in-de-herfst

Hoewel veel planten in het najaar niet zullen bloeien omdat ze in rust verkeren, hebben ze wel voedingsstoffen nodig om zich tegen de winter te beschermen en om zich na verloop van tijd weer voor te bereiden op het voorjaar. Je tuin bemesten in het najaar is hiervoor erg belangrijk. In dit artikel gaan we je meer vertellen over de verschillende soorten mest die je kunt gebruiken en over de planten die ook in het najaar nog wel een laagje mest kunnen gebruiken.

Mest komt in vele soorten…

Mest is opgebouwd uit verschillende componenten. Zo kent mest altijd een component dat bestaat uit mineralen, een watercomponent en een component dat bestaat uit organische stoffen. In feite zijn er drie soorten mest te onderscheiden. Dit zijn dierlijke mest, compost en kunstmest.

De drie belangrijkste elementen van alle vormen van mest zijn stikstof, kalium en fosfor. Deze stoffen hebben allemaal een belangrijke rol bij de ontwikkeling van planten. Zo is fosfor bijvoorbeeld belangrijk voor het aanleggen van nieuwe knoppen voor het nieuwe bloeiseizoen. Kalium helpt planten om de kou en de vorst van de winter te doorstaan. Stikstof is nodig voor de groei van planten, maar omdat veel planten in de winter niet groeien hebben ze dit niet nodig als je je tuin bemest in het najaar.

Dierlijke mest

Dierlijke-mest

Dierlijke mest is eigenlijk niets meer dan de uitwerpselen van dieren die, al dan niet, vermengd zijn met stro. Voordat de uitwerpselen gebruikt kunnen worden is het echter wel belangrijk dat ze goed verteerd worden. Dit gebeurd door bacteriën. Bij de vertering neemt de hoeveelheid koolstof af en de hoeveelheid stikstof toe, waardoor de mest beter geschikt is als voedingsstof voor planten. Het verteringsproces duurt minimaal 1 jaar.

Compost

Composthoop

Compost is een vorm van mest die bestaat uit resten van groenten, fruit en tuinafval zoals bladeren en afgemaaid gras. Schimmels en bacteriën breken deze resten af, waardoor koolstofdioxide, water en warmte vrijkomen. Zelf kun je gemakkelijk je eigen compost maken met het organische afval uit je tuin. Je hebt hier wel heel veel geduld en een stukje grond voor de composthoop voor nodig. Het proces kan eventueel versneld worden door te kiezen voor een vochtige en warme locatie waar zich veel zuurstof bevindt.

Kunstmest

Zak-met-kunstmest

De term ‘kunstmest' omvat eigenlijk alle soorten mest die kunstmatig ontwikkeld worden. Dit kunnen enkelvoudige of meervoudige meststoffen zijn die zowel in vaste als in vloeibare vorm voor kunnen komen.  Bij de enkelvoudige stoffen zit er één van de 12 elementen in de kunstmest verwerkt, terwijl er bij de meervoudige meststoffen een combinatie van verschillende stoffen is gebruikt. Vooral de stoffen fosfor, kalium en stikstof zijn belangrijke stoffen die speciaal worden aangeduid op de verpakkingen van kunstmest met het NPK-getal.

Dit getal geeft de verhouding weer van achtereenvolgend stikstof, fosfor en kalium. Afhankelijk van waar je de mest voor nodig hebt, kun je dus kiezen voor een bepaald type mest. Als je je tuin wil bemesten in het najaar heb je in de meeste gevallen geen mest nodig met een hoge stikstofwaarde.

…En deze soorten komen in verschillende vormen

Er zijn verschillende vormen waarin je de drie mestsoorten aan kunt schaffen. De vier meest voorkomende soorten zijn de korrelvorm, de kegelvorm, de meelvorm en de vloeibare vorm. Over deze vier vormen zullen we kort vertellen wat de voordelen zijn en wanneer je het beste voor die specifieke vorm kunt kiezen.

De korrelvorm

Mest-in-korrelvorm

Als je grote delen van je tuin wilt gaan bemesten is mest in korrelvorm een goede keuze. Dit type mest kun je namelijk erg makkelijk verstrooien waardoor je grote oppervlaktes in één keer kunt bemesten. Het is dan ook niet gek dat mest in korrelvorm vooral geschikt is voor het gazon en de moestuin. Let wel op dat je de korrels zo gelijkmatig mogelijk probeert te verstrooien, zodat het gehele oppervlak ook evenveel voedingsstoffen krijgt.

De kegelvorm

Voor bemesting op hele specifieke locaties is mest in de kegelvorm ideaal. Je kunt de kegeltjes namelijk gemakkelijk in de grond stoppen, waarna ze vanzelf op zullen lossen en hun voedingsstoffen vrij zullen geven aan de aarde. De planten kunnen deze vervolgens opnemen. Vooral voor bloemen die in potten of bakken staan is dit een uitstekend alternatief.

De meelvorm

Bij het bemesten van je moestuin of je siertuin is mest in de vorm van meel een goede keuze. Er zijn drie soorten van, namelijk beendermeel, bloedmeel en vinassekali. Beendermeel bestaat eigenlijk uit vermalen beenderen, bloedmeel uit gedroogd en vermalen bloed en vinassekali bestaat uit restproducten van de suikerindustrie.

De vloeibare vorm

Mest-in-vloeibare-vorm

Heb je echt een specifieke hoeveelheid mest nodig voor een bepaalde plant? Dan is mest in vloeibare vorm perfect voor jou! Je kunt namelijk erg makkelijk de hoeveelheid doseren bij vloeibare mest. Deze kun je dan ook perfect afstemmen op de hoeveelheid planten die je wil bemesten. Als je vloeibare mest gebruikt moet je die combineren met water, zodat je het mengsel daarna over de desbetreffende planten uit kunt gieten. Vloeibare mest is vooral geschikt voor planten die in potten staan.

Welke delen van de tuin hebben in het najaar extra voedingsstoffen nodig?

Als je je tuin altijd in het voorjaar bemest bestaat de kans dat planten al voldoende voedingsstoffen uit de grond kunnen halen zonder dat je ze in het najaar opnieuw hoeft te bemesten. Je tuin bemesten in het najaar zou in dit geval niet nodig hoeven te zijn, maar zoals bij elke regel zijn ook hier een aantal uitzonderingen.

Uitzondering 1: Het gazon

Close-up-grasmat

Het gazon bemesten kan het hele jaar door. Ook in het najaar dus! Echter heeft het gazon in het najaar niet dezelfde voedingsstoffen nodig als in het voorjaar. Waar je in het voorjaar het beste kunt kiezen voor mest met veel stikstof en weinig kalium, moet je in het najaar juist kiezen voor mest met weinig stikstof en veel kalium. Je gras hoeft in deze periode namelijk niet te groeien, maar moet zich wel kunnen wapenen tegen de kou van de winter.

Heeft je gazon in de zomer veel geleden omdat er veel op gelopen en geleefd is, en zijn er veel kale of droge plekken in je gazon ontstaan? Je kunt je gazon dan aan het begin van het najaar nog eens bemesten met mest met een hoger stikstofgehalte dan in de winter nodig is. Je grasmat kan dan nog wat aangroeien voordat de winter begint. Daarnaast kun je ook kiezen voor een mestsoort met magnesium en ijzer, zodat je gazon er ook in de winter mooi groen uit blijft ziet.

Uitzondering 2: Buxushagen en buxusplanten

Buxusstruiken

De buxus wordt vaak gebruikt als groene erfafscheiding of als mooie sierstruik die vaak in allerlei prachtige vormen geknipt wordt. Buxushagen hebben, omdat ze het hele jaar groen blijven, ook het hele jaar door genoeg voedingsstoffen nodig. Een extra keer bemesten in het najaar kan dan ook zeker geen kwaad.

Uitzondering 3: Klimrozen

Klimrozen

Misschien heb je in je tuin wel een mooie pergola of een hek waar je prachtige klimrozen overheen laat groeien. Hoewel het bloeiseizoen van klimrozen, net als bij andere planten, in het najaar ook ten einde komt, kunnen ze wel nog extra voedingsstoffen gebruiken. Klimrozen gaan zich namelijk in het najaar al voorbereiden op het nieuwe voorjaar.

De nieuwe knoppen worden namelijk in deze periode al gevormd. Rond september kun je dan ook een laag organische mest met voldoende fosfor aanbrengen, zodat de planten voldoende voedingsstoffen hebben om deze knoppen aan te leggen.

Na het bemesten zul je niet meteen resultaat zien van je werk, omdat de voedingsstoffen langzaam vrijkomen en het bloeiseizoen natuurlijk nog niet begonnen is.

Uitzondering 4: Bloeiende planten

Japanse-anemoon

Hoewel voor veel planten het najaar een rustperiode is, zijn er ook een aantal planten die in het najaar wel nog bloeien. Deze najaarsbloeiers zorgen dus ook in de herfst nog voor prachtige kleuren in je tuin. Voorbeelden van najaarsbloeiers zijn onder andere de witte lijsterbes, de Japanse anemoon en vedergras.

Delen van je tuin bemesten in het najaar waar de bloemen nog bloeien is dus zeker geen overbodige luxe. Waar voorjaarsbloeiers voedingsstoffen nodig hebben in het voorjaar, hebben najaarsbloeiers voedingsstoffen nodig in het najaar. Het bemesten van deze planten zorgt er dus voor dat ze voldoende voedingsstoffen hebben om te groeien en mooi te bloeien.

Voor planten die bloeien in het najaar zijn mestsoorten met voldoende kalium belangrijk.

Uitzondering 5: De moestuin

Moestuin

Ook de moestuin kan in het najaar nog een extra bemesting gebruiken. Je kunt hierbij bijvoorbeeld kiezen voor een laag compost, zodat de bodem weer voldoende voedingsstoffen heeft die de verschillende groente-, kruiden- en fruitplanten op kunnen nemen in het nieuwe bloeiseizoen. Je wilt natuurlijk niet het risico lopen dat de grond van jouw moestuin niet voldoende voedingsstoffen heeft, en jij dus niet kunt genieten van maaltijden met zelf gekweekte groenten!

Nu je weet welke soorten mest er allemaal zijn, welke vormen mest je kunt kopen en welke stoffen voor welke processen nodig zijn, kun je aan de slag en je tuin bemesten in het najaar. Door te bepalen welke voedingsstoffen de planten in jouw tuin nodig hebben kun je zelf beslissen over het type mest dat je nodig hebt; kijk anders eens in dit overzicht met tuinonderhoud artikelen.

Kom je er toch niet helemaal uit? Overleg dan even met medewerkers van bijvoorbeeld het tuincentrum bij jou in de buurt. Zij weten vaak wel raad!

Welke type mest gebruik jij en zou je deze aanraden aan anderen?
Laat het weten in een reactie!