Het Winterklaar Maken Van Jouw Vijver

De vijver winterklaar maken… moet dat? Jazeker! Jij wilt in het voorjaar en de zomer toch ook genieten van een vijver vol leven?
De waterplanten en vijvervissen hebben zich goed gehouden deze zomer, maar hebben een beetje hulp nodig om de winter goed door te komen. Wanneer je de vijver goed voorbereidt op de kou en deze tijdens de winter goed in de gaten houdt, zul je in het voorjaar profiteren van een levendige vijver.
Gelukkig is het geen ingewikkelde klus en kun je, als je de voorbereidingen goed treft, de vijver de rest van de winter met rust laten. We laten je in dit artikel zien hoe je de vijver winterklaar maakt aan de hand van vijf basisstappen.

De vijver winterklaar maken: wanneer?

Het winterklaar maken van de vijver dient al voor de winter gedaan te zijn. Dit heeft te maken met de lage temperaturen waar we in de winter mee te maken krijgen. Hoe kouder het wordt, hoe minder actief worden de vissen. Veel vissen houden een zogenaamde winterslaap of zijn amper actief. Een vijver winterklaar maken terwijl de vissen in deze staat zijn, zal ervoor zorgen dat je ze stoort. Het verstoren van de vissen in de koudste maanden kan er toe leiden dat ze uit hun ruststand komen en hierdoor de winter niet zullen overleven.
De vijver winterklaar maken moet dus voor deze periode gebeuren. Dat komt er meestal op neer dat dit gebeurt in de maanden oktober en november. In deze maanden kan het al wel koud worden, maar nog niet zó koud.

De vijver winterklaar maken doe je in 5 stappen

We willen natuurlijk niets liever dan dat jouw mooi aangelegde vijver goed de winter doorkomt. Belangrijk hierbij is het klimaat in de vijver en natuurlijk alles wat in de vijver leeft. Denk hierbij niet alleen aan de mooie vijvervissen, maar ook aan de waterplanten.
Om je te helpen hebben we alle stappen voor je op een rijtje gezet. Zo kun je ze allemaal langsgaan en controleren of jouw vijver inderdaad klaar is voor de winter.

Stap 1: Controleer de waarden van het water

Het is belangrijk om, voordat de koude wintermaanden aanbreken, de waarden van het water van de vijver op orde te brengen. Dit heeft te maken met de kwaliteit van het water en het effect hiervan op het leven in het water.
De hardheid van het vijverwater loopt altijd iets terug, maar in de winter gaat dit extra hard achteruit. Dat heeft te maken met de zachte regen die veel valt in dit jaargetijde. Het is dus belangrijk om verzuring van het vijverwater te voorkomen.
Wanneer je wilt dat de zuurstofplanten in jouw vijver een goede start maken zodra het voorjaar aanbreekt, raden we je aan de hardheid van het water voor de winter naar tien te brengen. Om de waarden van het water te meten zijn er verschillende testsets bij tuincentra en online te koop waarmee je je water kunt testen. Zo weet je zeker of de waarden goed zijn. Zo niet, dan kun je gelijk aan de slag met het verbeteren van die waarden.

Stap 2: Verwijder bladafval uit de vijver of dek de vijver af

Een vijver winterklaar maken doe je in de seizoenen van de vallende bladeren; de herfst en winter. De dwarrelende bladeren zien er natuurlijk ontzettend gezellig uit, maar het betekent vaak ook dat de blaadjes in jouw vijver zullen belanden. Zeker als je een boom in de  tuin hebt staan, heb je hier last van. Wil je de vijver winterklaar maken, dan is het belangrijk dat je ervoor zorgt dat de blaadjes zo min mogelijk de bodem van de vijver kunnen bereiken.
Wanneer gevallen herfstbladeren zich op de bodem van jouw vijver verzamelen, zullen ze gaan rotten. Dit rottingsproces komt de waterkwaliteit van jouw vijver niet ten goede. Het zorgt er namelijk, net als té veel regen, voor dat het water verzuurt. Het verwijderen van de bladeren is dus ook belangrijk om de waarden van jouw vijverwater goed te houden. Daar komt bij dat algen dol zijn op het bladafval op de bodem van een vijver. Algen zijn toch echt organismen die je niet in de vijver wilt hebben.
Let op: Niet alleen de bladeren van de bomen moeten uit de vijver worden verwijderd. Ook de afgestorven bladeren van de waterplanten moeten weggehaald worden. Dit omdat ook deze kunnen gaan rotten.
Tip: Je kunt bladeren makkelijk verwijderen met een schepnet. Voor de vallende boombladeren is het makkelijker om een net over de vijver te spannen. Zo ben je in één keer van de bladeren verlost en weet je zeker dat ze de bodem niet zullen bereiken.

Stap 3: Zorg voor de vissen

Er zijn verschillende aspecten waar je rekening mee moet houden wanneer je vissen in de vijver hebt en de winter aanbreekt. Zo is het belangrijk om te weten dat je vijver diep genoeg is om de vissen überhaupt in te laten overwinteren. Daarnaast verandert ook de manier en mate van het voeren van de vijvervissen.

De diepte van de vijver

De meeste vissen kunnen in een vijver prima overwinteren, mits de vijver diep genoeg is. Een te ondiepe vijver kan ervoor zorgen dat, wanneer het goed vriest, je vissen helaas zullen doodvriezen.
Voor vijvervissen als de goudvis geldt een diepte van 100cm, maar wanneer je grotere vissen houdt kan de aanbevolen diepte oplopen tot zo'n 150cm. Laat je, voordat je vissen in je vijver plaatst, daarom altijd informeren over de benodigde diepte van de vijver.

Het voeren van de vissen

In de wintermaanden gaan de vissen in een soort winterslaap. Dit zorgt ervoor dat ze zo min mogelijk energie hoeven te verbruiken in deze barre tijd. Het gevolg hiervan is dat de vissen minder zullen gaan eten, ze hebben het voedsel immers niet meer nodig.
Algemeen wordt aangehouden dat je vanaf het najaar overstapt naar speciaal wintervoer. Hier kun je de vissen nog mee bijvoeren, maar zorg dat je kleine hoeveelheden geeft. Wanneer je te veel voert en dit wordt niet opgegeten, zorgt het overgebleven voer uiteindelijk voor de vorming van algen.
Naarmate de temperatuur daalt, worden de vissen minder actief en zul je steeds minder eten hoeven te geven. Normaal gesproken stop je helemaal met het voeren van vissen wanneer de temperatuur van het water onder de zes graden komt.

Stap 4: Kijk naar de pompen en filters in de vijver

Een belangrijke stap van de vijver winterklaar maken, is het kijken naar de apparatuur welke je in de vijver hebt aangesloten. De kans is groot dat je een pomp en/of filter hebt aangesloten in de vijver. Voor beide apparaten gelden verschillende regels wat betreft de winter.

De vijverfilter: niet verwijderen of stop zetten

Zo is het onverstandig om de vijverfilter uit te zetten tijdens de koude maanden. Veel beginnende vijverhouders maken de fout om de filters uit te zetten. Ze maken van de koude maanden gebruik om de filter eens goed schoon te maken en plaatsen hem in het voorjaar weer terug. In het filtermateriaal van de vijverfilter bevindt zich echter leven dat nuttig is voor het klimaat in de vijver. Wanneer je de filter schoonmaakt, verwijder je deze bacteriën en zal jouw vijver er in het voorjaar lang over moeten doen om weer het juiste evenwicht te bereiken.
Je moet de filters dus gewoon hun werk laten doen, maar zorg er wel voor dat ze tegen bevriezing beschermd zijn. Dit kun je bijvoorbeeld doen door de filter op een diepe plek in de vijver te plaatsen.

De vijverpomp: verwijderen en laten overwinteren

In tegenstelling tot de vijverfilter is het voor de vijverpomp wel aan te raden om deze tijdens de koudste maanden van het jaar te verwijderen uit de vijver. Dit geldt overigens alleen voor pompen in ondiepe vijvers. Wanneer de pomp diep genoeg zit kan ook deze overwinteren. Mocht je een ondiepe vijver hebben, dan kun je de pomp dus het beste verwijderen. Zo kun je de wintermaanden mooi gebruiken om de pomp een extra schoonmaakbeurt te geven.
Wanneer je de pomp uit het water haalt, laat deze dan in een bak met water overwinteren. Het water zorgt ervoor dat de rubbers in de pomp niet uitdrogen. Het zou natuurlijk zonde zijn als de schone pomp in het voorjaar zijn werk niet meer goed kan doen.

Stap 5: Houd de vijver in de gaten voor ijs en sneeuw

Deze stap voer je gedurende de hele winter uit: het in de gaten houden van de vijver. Je kunt je hier niet zozeer op voorbereiden, maar het is een belangrijke stap. Het is namelijk belangrijk om naar de vijver om te blijven kijken. Dit heeft te maken met eventuele ijsvorming en sneeuw op de vijver.

IJs verwijderen van de vijver

Wanneer er ijs vormt op de vijver is dit niet direct een gevaar voor het leven in jouw vijver. Het wordt pas vervelend voor de biotoop in de vijver wanneer deze langer dan een week aaneen dichtgevroren is. Vanaf dat moment kunnen er problemen ontstaan met de gasuitwisseling tussen het vijverwater en de atmosfeer. Maak op dat moment een gat in het ijs. Wees vooral niet bang dat de vissen zullen stikken wanneer de vijver dichtgevroren is.
Tip: Is je vijver langer dan een week helemaal dichtgevroren? Zet dan een pan met heet water op het ijs om op deze manier een gat in het ijs te smelten.
Let op: Maak liever geen gat in het ijs door te gaan hakken. De trillingen die dit in de vijver teweeg brengt, kunnen schadelijk zijn voor de vijverconstructie. Daarbij lopen de vissen gevaar schade op te lopen aan hun zwemblaas.

Sneeuw op de vijver: wel of niet?

Het is niet direct nodig om ijs van de vijver te verwijderen, maar we raden je wel aan om sneeuw tijdig van de vijver te verwijderen. Waar je wellicht in het begin denkt dat sneeuw voor goede isolatie zorgt, zorgt een dik pak er ook voor dat er geen zonlicht meer in de vijver kan komen. Zonlicht vinden de vissen en waterplanten juist prettig en het is voor het klimaat in de vijver goed wanneer er voldoende licht in valt.
Het verwijderen van sneeuw is geen lastige klus, maar let er wel op dat je niet te veel gaat schrapen. Het is voor de vissen belangrijk dat ze zo veel mogelijk met rust worden gelaten in de winterperiode.

Samenvatting

Als afsluiting nog even de vijf stappen voor een vijver winterklaar maken op een rijtje.
Om te beginnen is het belangrijk dat je al vóór het aanbreken van de winter begint met de voorbereidingen. Zo zul je de waarden van het water moeten controleren en waar nodig aanpassingen doorvoeren zodat de waarden op goed niveau zijn. Tijdens de winter kun je weinig meer aan deze waterwaarden veranderen. Goede waarden in de winter zorgen voor een blije vijver in het voorjaar.
Daarna is het tijd om bladeren en afgestorven waterplanten uit de vijver te verwijderen zodat je rotting voorkomt. De vissen kun je nog bijvoeren totdat ze het voer niet meer opeten of de temperatuur van het water onder de zes graden duikt.
De vijverfilters kun je het beste in de vijver laten zitten, maar wel even extra beschermen tegen mogelijke bevriezing. De pompen in de vijver kun je wel verwijderen en voorzien van een grondige schoonmaak. Vergeet daarbij niet de pompen te laten overwinteren in een bak water!
Tot slot laat je ijs lekker op de vijver, mits dit niet langer dan een week blijft liggen. Anders even een gat in het ijs maken. Sneeuw moet je wel altijd verwijderen in verband met het doorlaten van licht in de vijver.

Heb jij nog tips om een vijver winterklaar te maken?
Deel ze in de reacties hieronder!