Een schaduwtuin ontwerpen: 3 tips en 10 planten

Je bent dol op bloemen en planten, maar hebt helaas een schaduwrijke tuin op het noorden. Jammer, want je had zo graag een weelderige tuin gehad… Niet getreurd! Ook in de bossen leven planten onder het (schaduw)rijke bladerdek. Zij hebben daar weinig zon en er is zodoende een ruim aanbod aan schaduwminnende planten. Een prachtige schaduwtuin ontwerpen is dus goed mogelijk.

In dit artikel krijg je tips voor het ontwerpen van een schaduwtuin en laten we je prachtige planten zien die je in jouw ontwerp kunt opnemen. Wie weet geniet jij binnenkort op een mooi bankjein jouw prachtige schaduwtuin.

De zon is geen must

Een schaduwrijke tuin betekent niet direct een tuin vol tegels met maar een enkele bloembak. Er zijn namelijk verrassend veel planten die prima gedijen op een schaduwrijke plek.
De planten doen het bijvoorbeeld prima onder het bladerdek van bladverliezende struiken of bomen. Ook een plek naast een muur is prima. Het is voor deze planten niet nodig om vol in de zon te staan, liever niet zelfs.

Let op! We spreken van een schaduwtuin wanneer er 's zomers minder dan drie uur per dag direct of gefilterd zonlicht in de tuin en op de planten schijnt. Het gebrek aan zon is voor veel planten dus eigenlijk niet zo'n probleem. Er is echter nog een element waar je rekening mee moet houden in een schaduwrijke tuin: de neerslag. Waar de zon geen must is, is water dit wel. Een schaduwrijke tuin ontstaat vaak door muren op het noorden of grote bomen. Beide houden de nodige neerslag tegen en kunnen voor (te) droge grond zorgen. Vergeet daarom niet om naast de ontbrekende zon, ook op het eventueel ontbrekende vocht te letten.

Aan de andere kant kan het ontbreken van de zon zorgen voor een erg natte tuin. Even goed in de gaten houden dus.

Een prachtige schaduwtuin ontwerpen

Wanneer je tuin veel schaduw heeft, is het goed om van te voren een ontwerp te maken. Zo kun je precies zien waar de meeste schaduw is en ook in het ontwerp zijn een aantal zaken waar je bij een schaduwtuin rekening mee moet houden. Hieronder vind je een aantal handige tips die je kunt gebruiken tijdens het ontwerpen van jouw schaduwtuin.

Tip 1: Houd bij waar de zon is

Zelfs in de meest schaduwrijke tuinen zijn plekken waar de zon zo af en toe doorkomt. Kijk eens wat deze plekken zijn en onthoud dit. Het handigst is om dit aan te geven op een plattegrond van de tuin. Op de plekken waar meer zon komt, kunnen bijvoorbeeld planten staan die goed gedijen in halfschaduw. Houd daarbij overigens ook rekening met het blad van de bomen. In het voorjaar staan de meeste bomen nog niet vol in het blad. Hierdoor laten ze meer zonnestralen door dan wanneer ze een volle kroon hebben. Het is daardoor mogelijk om in het voorjaar bijvoorbeeld leuke bloembollen te planten op de plekken waar de zon tussen de takken door glipt.

Tip 2: Nat en droog

Zoals we eerder al zeiden, is het niet alleen het ontbreken van de zon dat voor sommige planten een probleem kan zijn. Ook droogte die ontstaat door muren op het noorden of een dicht bladerdek is van invloed op de soorten planten die in jouw tuin het best gedijen. Laat daarom ook de droge plekken zien op de plattegrond van je tuin. Zo weet je precies welke delen goed besproeid moeten worden en waar je planten die veel water nodig hebben, beter niet kunt plaatsen. Iedere plant heeft zijn eigen wensen. Kijk daarom goed naar welk type plant het best op welke plek in de tuin kan staan.

Extra tip: Is jouw tuin erg droog? Een simpele sproei-installatie helpt.

Tip 3: Sla het gazon over

In een schaduwrijke tuin kun je het best geen gazon zaaien. Een schaduwtuin ontwerpen kun je dan ook het best zonder doen. In plaats van een gazon kun je een leuk terras plaatsen of kleine veldjes met leuke bodembedekkers.

De keuze schaduwminnende planten is reuze

Je weet nu waar je op moet letten bij een schaduwtuin ontwerpen. Eigenlijk komt het voornamelijk neer op de hoeveelheid zon en water die een plant op een bepaalde plaats krijgt.
Op basis daarvan kun je namelijk de juiste planten uitzoeken. Het zal je overigens verbazen hoeveel planten zich in jouw ‘moeilijke schaduwtuin' thuis zullen voelen.
Ter inspiratie laten we je hieronder alvast een aantal prachtige planten zien die geen problemen hebben met (een beetje) schaduw.

1. Longkruid (Pulmonaria)

Een plant die bewijst dat schaduwplanten niet saai hoeven te zijn, is longkruid. Deze bijzondere plant heeft om te beginnen al twee verschillende kleuren in zijn bladeren. Deze zijn namelijk prachtig groen met witte vlekken. De groene kleur wordt nog dieper en de witte vlekken nog witter des te schaduwrijker de plek is waar je de Pulmonaria plant. Deze bladeren brengen altijd een vrolijk licht in de veelal donkere schaduwtuin. Van maart tot april kun je genieten van de prachtige bloemetjes Het longkruid kan dus prima gedijen in de schaduw, maar heeft daar wel voldoende vocht bij nodig. Wanneer je deze plant op wilt nemen in jouw ontwerp, moet je tijdens jouw schaduwtuin ontwerpen dus op zoek gaan naar een vochtige, schaduwrijke plaats.

2. Schuimbloem (Tiarella)

Ook van deze prachtige plant met bijzondere bloemen had je vast niet gedacht. Het leuke van een schaduwtuin ontwerpen is dat je iedereen met je tuin kunt verrassen. De schuimbloem is een bosplant die het gewend is om onder een bladerdek te staan. Vochtige bossen in Noord-Amerika behoren tot zijn natuurlijke habitat. De Tiarella is een echte groenblijvende bodembedekker. En heeft een fraaie, maar korte, bloei. De lange pluimen deinen mee met de wind en doen op die manier denken aan het schuim van de zee. Ook deze plant staat graag in vochtig blijvende grond.

3. Gebroken hartje (Dicentra spectabilis)

Het gebroken hartje wordt ook weleens tranend hartje genoemd. De roze kroonbladeren vormen samen een hartje en de witte kroonbladeren vormen een traantje. Vandaar de naamgeving. Al doet de naamgeving wat triest aan, de bloemen van deze plant zijn prachtig om te zien en fleuren iedere tuin op. Van nature komt het gebroken hartje voor in China, Korea en Oost-Siberië. Je kunt het gebroken hartje het best op een plek zetten met lichte schaduw of halfschaduw. Volledige schaduw is dus niet aan te raden. Je hebt vast wel een lichte schaduwplek gevonden tijdens je schaduwtuin ontwerpen voor dit leuke plantje.

4. Schaduwkruid (Pachysandra terminalis)

De naam van deze groenblijvende bodembedekker verklapt het eigenlijk al. Het is een prima plant voor in de schaduw. De kleur van het blad is ook het mooist wanneer deze niet te veel zonlicht krijgt. Het is een laag kruid van zo'n 10 tot 15 centimeter hoog. Een leuke plant om bijvoorbeeld het gazon mee te vervangen. Zo heb je toch een mooi groen kleed in de tuin.
De Pachysandra terminalis houdt overigens wel van schaduw, maar minder van water. De grond mag dan ook niet te nat zijn en in de zomer kun je de plant beter niet te veel water geven. Dit heeft te maken met het mogelijk optreden van de schimmel Volutella pachysandra.

5. Hartlelie (Hosta sieboldiana)

Je houdt ervan of je vindt het stiekem afschuwelijk: de hartlelie. Als je er wel van houdt, dan heb je geluk! De hartlelie kan namelijk prima in een schaduwtuin gezet worden. In de schaduw van muren voelt de Hosta sieboldiana zich op zijn allerbest. Het is overigens niet handig om de hartlelie onder een boom te zetten. Dit is dan wel een schaduwrijke plek, maar in de herfst zullen de komvormige bladeren van deze Hosta de herfstbladeren opvangen. Dit komt de gezondheid van de hartlelie helaas niet ten goede. Naast een mooi schaduwrijk plekje naast een muur of schutting, houdt de hartlelie van licht vochtige grond.

6. Japanse zegge (Carex morrowii)

Een van de terugkerende plantensoorten in onze artikelen is toch wel het siergras. Dit komt doordat dit zulke fijne planten zijn! Ze zijn niet alleen handig in het onderhoud, maar zorgen ook voor een vrolijke noot in de tuin. Zo ook deze Japanse zegge. Een mooi groen blad met een strakke witte rand zorgen voor wat licht in de veelal donkere schaduwtuin. Mocht de schaduw door een boom komen en haal je deze over een paar jaar toch weg, geen probleem! De Carex morrowii kan zowel in de schaduw als in de zon staan. Eigenlijk de ideale plant dus.

7. Lelietje-van-dalen (Convallaria majalis)

Een echte klassieker: het lelietje-van-dalen. De lieve en mysterieuze bloemen staan goed in iedere schaduwtuin. Daarbij ruiken lelietjes-van-dalen ook nog eens heerlijk. Het lelietje-van-dalen is een prima plant voor in de halfschaduw of schaduw. Naast een fijne plant voor in de tuin, kun je het lelietje-van-dalen ook goed als snijbloem binnen in een vaas zetten. Zo kun je zowel buiten als binnen van dit lieve melkwitte bloemetje genieten. Naast een plek in de schaduw vraagt de Convallaria majalis vrij weinig. Zo is een normale grondvochtigheid prima en is er geen specifiek onderhoud nodig.

8. Akelei (Aquilegia vulgaris)

Nog een prettige plant die je mee kunt nemen tijdens je schaduwtuin ontwerpen. De akelei is een winterharde vaste plant die ook nog eens fraaie bloemen krijgt. Het zijn net kleine kunstwerkjes door hun opvallende en bijzondere vormen. Wil je dat de bloemen weelderig bloeien, zet de akelei dan op een plek in de halfschaduw. Te veel schaduw zorgt voor een minder spectaculaire bloei in het voorjaar. Net als het lelietje-van-dalen is de akelei een goede snijbloem. Je kunt zo al bijna van de planten uit eigen tuin een prachtig boeket maken!

9. Struikkamperfoelie (Lonicera pileata)

De Lonicera pileata doet een beetje denken aan een buxus. De vorm van de bladeren komt hier namelijk sterk mee overeen. In tegenstelling tot de buxus heeft de struikkamperfoelie roomwitte bloemen in het voorjaar en een doorschijnende paarse besjes in de winter. Let er wel op dat de struikkamperfoelie zich graag en snel kan vermeerderen. Zodra een tak de grond raakt, zal deze gaan wortelen en zich zodoende langzaam uitbreiden. Heb je een leuk huis aan de kust? Dan kan het lastig zijn om planten voor in je schaduwtuin te vinden in verband met de zoute lucht. Gelukkig kan de Lonicera pileata hier prima tegen.

10. Gele dovenetel (Lamiastrum galeabdolon)

Je hebt weleens planten die je gemakkelijk in de tuin zet, maar er minder gemakkelijk weer uit krijgt. Een van deze planten is de gele dovenetel. Wij vinden het echter helemaal niet erg dat de plant zo lastig te verwijderen is, het is juist een van de vrolijkere schaduwminnende planten. De bloeiperiode is overigens vrij kort, namelijk maar 1,5 tot 2 maanden (april en mei). De prachtige gele bloemen fleuren gedurende die periode de hele tuin wel helemaal op.

Als de gele dovenetel is uitgebloeid, kun je nog genieten van de mooie bladeren. Een natte plek in de halfschaduw is voor deze plant perfect.

Een schaduwtuin ontwerpen is niet heel anders dan een gewone tuin ontwerpen. Het enige waar je op moet letten is dat je een gazon niet mooi kunt houden met al die schaduw. Verder zijn er voldoende planten die graag in de schaduw staan. Voor de juiste plaats is het naast de hoeveelheid schaduw ook belangrijk hoe vochtig de grond is. Een schaduwrijke tuin is vaak óf erg vochtig óf juist niet.

Heb jij al een mooie schaduwtuin ontworpen?
Deel jouw ervaringen en eventueel handige tips door een reactie achter te laten!