De vijver is een grote ontmoetingsplek voor insecten en dieren. Dat er kikkers en vissen in de vijver zitten is logisch, maar ook katten, vogels en tal van insecten worden vaak gezien in en rond de vijver. Hoewel de kans groot is dat je je nu enkele insecten inbeeldt, begrijpen wij het al te goed dat je niet direct weet hoe deze insecten heten. Waterinsecten herkennen is namelijk niet zo makkelijk als het misschien lijkt.
In dit artikel nemen we je daarom mee in de wereld van de vijver door te vertellen welke waterinsecten er zoal zijn. Neem na het lezen van dit artikel een kijkje bij de vijver en je zult alle waterinsecten herkennen.
 

Kun jij deze 7 waterinsecten herkennen?

Iedereen kan minstens tien insecten opnoemen. De meeste insecten die opgenoemd worden, zullen echter geen waterinsecten zijn. Dit komt doordat deze insecten nu eenmaal minder bekend zijn dan hun soortgenoten. Tijd om daar verandering in te brengen!

1. De waterkever

Waterkevers
We beginnen met de waterkever (Dytiscus marginalis). De waterkever behoort tot de keverorde en is met een lichaam van ruim 3,5 centimeter een van de grootste keversoorten die in Nederland en België leeft.
Een waterkever leeft voornamelijk in het water, maar ze kunnen ook vliegen. Dit doen ze met de achtervleugels die verstopt zitten onder het dekschild. Zo vliegen ze bijvoorbeeld van de ene naar de andere vijver, om daar weer kopje onder te gaan.
Wist je trouwens dat de waterkever ondanks dat hij onder water leeft, nooit nat wordt?
Dit komt door speciale klieren in de borst van de waterkever. Deze scheiden een wasachtige substantie uit die al het water tegenhoudt.
Waterkevers zijn over het algemeen niet erg geliefd bij vijverbezitters. Dit komt doordat ze vrijwel alles eten. Denk hierbij aan de andere waterinsecten uit deze lijst, kleine visjes en kikkervisjes, maar bijvoorbeeld ook aan salamanders en andere waterkevers. De larven van waterkevers, die ruim 7 centimeter lang kunnen worden, zijn nog gehaaider wat betreft hun speurtocht naar voedsel. Zij zijn bijvoorbeeld niet bang om op vissen te jagen die groter zijn dan zijzelf!

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij de waterkever

Het opvallende uiterlijk van de waterkever zorgt ervoor dat deze eerste waterinsecten herkennen relatief makkelijk is. Het dekschild geeft namelijk al veel weg. Deze heeft namelijk aan beide zijkanten een opvallende gele streep. Daarnaast is het kleinere halsschild geel omrand.
Ook kan er relatief eenvoudig onderscheid gemaakt worden tussen mannelijke en vrouwelijke waterkevers. Voor de mannetjes geldt namelijk dat het dekschild glad is, terwijl dit bij de vrouwtjes wat ruwer is.

2. De schaatsenrijder

Schaatsenrijder
De schaatsenrijder is een van die waterinsecten waar ik het eerder over had. Je herkent ze wel, maar je weet niet welke naam erbij hoort: de schaatsenrijder (Gerris lacustris) dus.
Wat mensen en de meeste dieren niet kunnen, kan de schaatsenrijder wel. Dit waterinsect kan namelijk over water lopen. Dit doen ze door kleine golfjes te maken met hun poten en zich hier vervolgens tegen af te zetten, waardoor ze in beweging komen. De hoge oppervlaktespanning zorgt ervoor dat de schaatsenrijder niet door het water valt, maar keurig blijft drijven.
De schaatsenrijder kan in principe op zowel het land als op het water leven. Op het water leven ze voornamelijk van kleine dieren die in het water terecht zijn gekomen. Denk bijvoorbeeld aan vliegjes en kevers. Waterinsecten en kleine vissen zijn echter ook niet allemaal veilig. Als ze eenmaal ten prooi zijn gevallen aan de schaatsenrijder doorboort deze zijn slachtoffers met zijn snuit en zuigt hij de ingewanden uit. Jak!

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij de schaatsenrijder

De schaatsenrijder is ten eerste te herkennen aan het feit dat hij op het water drijft. Om er echter zeker van te zijn dat het om de schaatsenrijder gaat, is het belangrijk om zijn uiterlijk goed te bestuderen.
Het lichaam van de schaatsenrijder is bruin tot zwart en kan een lengte van 1 à 2 centimeter aannemen. Het lichaam is daarnaast erg smal. Aan de voorkant van het lichaam zitten twee antennes en twee korte poten. Halverwege het lichaam heeft de schaatsenrijder nog vier lange poten. Aan beide zijden twee.

3. De waterspin

Waterspin
Spinnen horen traditioneel gezien natuurlijk niet tot de insecten, maar toch willen we de waterspin (Argyroneta aquatica) graag benoemen. Deze spin is namelijk de enige spin in zijn orde die vrijwel zijn hele leven onder water leeft. Een unicum.
Ondanks dat de waterspin onder water leeft, lijkt hij veel op andere spinnen. Hij leeft namelijk tussen de waterplanten in een zelfgemaakt spinnenweb. De waterspin vult dit spinnenweb met lucht dat hij van het wateroppervlak haalt.
Om zijn prooi te vangen blijft de waterspin geduldig in zijn web wachten totdat hij toe kan slaan. Dit doet de waterspin door zijn prooi met zijn kaken te bijten en gif in te spuiten. Vervolgens zuigt de waterspin zijn prooi leeg. Geliefde prooien zijn wormen, keverlarven, watervlooien kikkervisjes, salamanders en vissen.
Ook mensen kunnen trouwens gebeten worden door de waterspin. Hoewel we dit zullen voelen, kan het bij ons geen kwaad.

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij de waterspin

De waterspin op bovenstaande foto ziet er wellicht angstaanjagend uit, maar dat valt in de praktijk reuze mee. Het bruine lichaam van de waterspin wordt namelijk niet groter dan 1,5 centimeter. Het lichaam van de waterspin bestaat uit twee delen. De waterspin heeft een kopborststuk, waar de poten en de uitwendige kaken toe behoren, en een achterlijf. Het achterlijf van de waterspin is te herkennen aan de kleine haartjes.
Wist je trouwens dat in het geval van de waterspin geldt dat het mannetje over het algemeen groter is dan het vrouwtje? Bij de meeste spinnen is dit juist precies andersom!

4. De libelle

Libelle
Het volgende waterinsect, de libelle (Odonata), ken je ongetwijfeld. Is het niet als libelle of libel dan is het wel als waterjuffer. De onderscheidende kleuren en het opvallende uiterlijk zorgen ervoor dat dit een van de bekendste waterinsecten is.
De opvallende kleuren van de libelle zijn niet alleen mooi, ze vervullen ook een belangrijke functie. Ze maken het vinden van een geschikte paringspartner makkelijker en ze zorgen daarnaast voor de nodige camouflage.
Dankzij deze camouflage kunnen libellen makkelijker over het water scheren tijdens het verzamelen van eten. Ze vangen hun prooi, die voornamelijk bestaat uit watervlooien, zo met een speciaal vangnet onder hun kop. De gevangen prooi wordt vervolgens lekker opgepeuzeld.
Het leuke aan de libelle is dat hun aanwezigheid een graadmeter is voor de kwaliteit van het water in je vijver. De libelle leeft namelijk alleen in relatief schoon water.

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij de libelle

De libelle herkennen is relatief makkelijk. Door de opvallende kleuren en het bijzondere uiterlijk zou het iedereen moeten lukken.
Het lichaam van de libelle is lang en smal en bestaat uit een borststuk en een achterlijf. Het borststuk kenmerkt zich door het de vier vleugels die hieraan bevestigd zijn. Deze zitten in twee paren van twee aan beide zijden van het lichaam. Ook de poten behoren tot het borststuk.
Het achterlijf van de libelle is lang en smal en bestaat uit tien losse segmenten. Deze zijn erg flexibel, waardoor de libelle, indien nodig, in staat is om zich helemaal op te rollen.

5. De watermijt

Watermijt
De volgende waterinsecten herkennen is een hele uitdaging. De watermijt (Hydrachnellea) is met een grootte van ongeveer één millimeter namelijk ontzettend klein. Het is echter ook weer niet onmogelijk om de watermijt te spotten. Zeker de bekendste soort, de rode watermijt, valt op door zijn kleur.
Je verwacht misschien dat de watermijt door zijn kleine omvang een favoriete maaltijd is voor veel grotere waterdieren. Toch is dit niet helemaal het geval. Gewervelde dieren zoals salamanders eten bijvoorbeeld geen watermijten. Hoewel ze het wel proberen, zorgt de stof die de watermijt uitscheidt op het moment dat ze opgegeten worden ervoor dat veel dieren ze direct weer uitspugen. Ongewervelde dieren doen echter niet zo moeilijk. Zij eten de watermijt wel gewoon op.
Zelf eet de watermijt vooral watervlooien en de larven van andere insecten.
Bijzonder aan de watermijt is de manier waarop de jongen opgevoed worden. Dit gebeurt namelijk niet in bijvoorbeeld een nest, maar met behulp van andere insecten. De jongen leven als parasiet op deze insecten, totdat ze groot genoeg zijn om zelfstandig te leven.

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij de (rode) watermijt

Zoals gezegd is de watermijt herkennen erg lastig. Als je op zoek gaat naar de rode watermijt maak je echter een relatief goede kans. De opvallende kleur zorgt er namelijk voor dat de rode watermijt toch opvalt. Als je een rode punt ter grootte van een pennenstip ziet bewegen, weet je dat je de watermijt te pakken hebt.

6. Het schrijvertje

Schrijvertje
Het schrijvertje (Gyrinus natator) is een waterinsect dat erg veel lijkt op de waterkever. Het is dan ook niet gek dat een andere benaming voor dit diertje de draaikever is.
Het schrijvertje kan zowel op het water, onder het water als op het land overleven. Op het land en op het water kan het schrijvertje natuurlijk gewoon ademen. Onder water is dit echter niet mogelijk. Het schrijvertje neemt daarom een luchtbel mee, waardoor hij tijdelijk onder water kan ademen.
Een ander bijzonder kenmerk aan het schrijvertje is dat deze vier ogen heeft, waarmee hij afzonderlijk van elkaar kan kijken. De bovenste twee ogen worden bijvoorbeeld gebruikt om het wateroppervlak af te speuren naar vijanden, terwijl de onderste twee ogen gebruikt worden om te controleren of er onder het wateroppervlak belagers voor dreiging zorgen.
Het schrijvertje is een sociaal dier en leeft meestal in grote groepen. De gevangen prooi, die bestaat uit insecten die in het water zijn gevallen of insecten die net onder het wateroppervlak leven, wordt dan ook onderling verdeeld en is vaak binnen een mum van tijd op.

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij het schrijvertje

Een schrijvertje herkennen kan lastig zijn omdat je snel in verwarring bent met de eerder genoemde waterkever. De twee kevers zijn echter uit elkaar te houden door de kleuren op het dekschild. Het schrijvertje heeft bijvoorbeeld een blauwzwart dekschild dat bedekt is met allerlei lichte puntjes, terwijl de waterkever een dekschild heeft met gele strepen.
Daarnaast zijn de kleuren van het schrijvertje rood, oranje of geel, maar dit is ook het geval bij de waterkever.

7. Het bootsmannetje

Bootsmannetje
We sluiten deze lijst met waterinsecten af met het bootsmannetje (Notonectidae). Dit waterinsect wordt door zijn opvallende manier van zwemmen ook wel een rugzwemmer genoemd. Je raadt het al: hij zwemt voornamelijk op zijn rug.
Door deze typische manier van zwemmen lijkt zijn lichaam erg op een omgekeerde boot, wat de naam bootsmannetje nader verklaart. Bootsmannetjes hebben een bruine of roze kleur die voor een goede camouflage zorgt.
Bootsmannetjes zijn bij veel vijverliefhebbers geliefde insecten. Hun prooi bestaat namelijk uit insecten en dieren die op of net onder het wateroppervlak leven. Hierbij moet je denken aan vissen, kikkervisjes en waterinsecten, maar ook aan muggenlarven. En vooral deze laatste zorgt ervoor dat ze gewaardeerd worden. Hoe meer muggenlarven er immers opgegeten worden, hoe minder groot de kans is dat wij geprikt zullen worden.

Waterinsecten herkennen: hier moet je op letten bij het bootsmannetje

Zoals gezegd heeft het bootsmannetje met zijn roze en bruine kleur een goed gecamoufleerd lichaam. Dit wil echter niet zeggen dat je het bootsmannetje nooit in je vijver zult ontdekken.
Ze zijn ongeveer 1,5 centimeter lang, ze zwemmen op hun rug én ze hebben een opvallende manier om hun prooi te begluren. Dit doen ze namelijk door ondersteboven op het wateroppervlak te blijven hangen, zodat ze toe kunnen slaan zodra de prooi dichterbij komt.
Waterinsecten herkennen wordt een stuk eenvoudiger als je weet hoe de verschillende soorten onderscheiden worden en welke kenmerken van belang zijn. Vooral kleur en grootte zijn karakteristieke kenmerken. Door het leven in en rond je vijver te bestuderen wordt je je waarschijnlijk nog beter bewust van al het leven dat zich onder het water afspeelt. Fascinerend, toch?
 
Welke waterinsecten herken jij allemaal in en rondom jouw vijver?
Laat het ons weten door een reactie te plaatsen onder dit bericht!