Ken je dat? Het is prachtig weer, dus je gaat even kijken hoe de planten in je tuin erbij staan. Je zult er vast niets aan hoeven doen, want je verzorgt je planten altijd met veel aandacht. Nietsvermoedend loop je naar je mooie rozenstruik. Maar dan ineens zie je het: bruine vlekjes! Op de bladeren en op de twijgen, en is die ene roos nou aan het verwelken? Je hebt ineens te maken met een zieke plant, en dat is in de zomer natuurlijk een doorn in het oog. Gelukkig kun je, met een beetje oefening, zelf plantenziekten herkennen en bestrijden. Er hoeft geen hovenier aan te pas te komen om jouw tuin weer helemaal zomerklaar te maken: dat doe je namelijk gewoon zelf!

Plantenziekten herkennen en bestrijden

Als je eenmaal weet met wat voor plantenziekte je te maken hebt, kun je deze in de meeste gevallen gewoon zelf bestrijden. In dit artikel leer je snel 8 veel voorkomende plantenziekten herkennen en lees je ook meteen wat je moet doen om er zo snel mogelijk weer vanaf te komen!

1.  Meeldauw

echte meeldauw
Meeldauw ben je ongetwijfeld al eens tegengekomen. Het is een schimmel die vooral de bladeren, maar ook de rest van de plant aantast. Je kunt meeldauw herkennen aan de pluisachtige schimmels die zich aan de plant vast hebben gehecht. Deze schimmel kan ontzettend veel verschillende planten aantasten: hij komt vaak voor bij graansoorten, maar ook groenten, fruitplanten en bloemen als seringen kunnen last hebben van meeldauw.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen echte meeldauw en valse meeldauw. Bij echte meeldauw (foto) zie je de schimmelpluis aan de bovenkant van het blad, maar valse meeldauw tast juist de onderkant aan. Valse meeldauw kan dus soms langer onopgemerkt blijven. Als je niets tegen meeldauw doet is binnen de kortste keren de hele plant, inclusief takken, bedekt in het witte spul.
Gelukkig is meeldauw vrij makkelijk te bestrijden, namelijk met melk! Maak een oplossing van 40% melk en 60% water, doe dat in een plantenspuit en sproei erop los. De meeldauw zal langzamerhand vanzelf verdwijnen. Dit middeltje werkt trouwens ook goed ter preventie. Ook in de winkel kun je bestrijdingsmiddelen kopen die je van verschillende plantenziekten af zullen helpen.

2. Roest

roest gras

Huh, roest op planten? Jazeker! Niet alleen metalen, maar ook de gewassen in je tuin kunnen last krijgen van roest. Het komt veel voor op granen en prei, maar ook het gras en de planten in je tuin lopen risico. Er zijn namelijk wel meer dan 7000 verschillende soorten roest, en juist als je goed voor je gazon zorgt moet je goed opletten of je er geen symptomen van ziet. Roestschimmels zijn namelijk gek op gezonde, goed groeiende planten.

Zoals de naam eigenlijk al een beetje doet vermoeden, veroorzaakt roest oranje- of bruinachtige plekken op de bladeren, takken of stengels van de plant. De schimmelsporen worden vaak verspreid door de wind, maar ze kunnen ook overgedragen worden als twee planten met elkaar in contact komen. Zelfs als je lekker in de tuin bezig bent, kunnen roestsporen via jouw handen of tuingereedschap bij andere planten komen. En wat dacht je van insecten die van plant naar plant vliegen?

Als je die roestplekjes eenmaal in je tuin hebt gesignaleerd, kun je in de winkel bestrijdingsmiddelen kopen om de roest tegen te gaan. Een iets rigoureuzere, maar vaak wel effectieve oplossing is het verwijderen van de planten die besmet zijn. Zo voorkom je dat deze plantenziekte overslaat op de rest van je tuin.

3. Bladvlekkenziekte

bladvlekkenziekte

Ook bladvlekkenziekte wordt veroorzaakt door schimmels. De naam verklapt eigenlijk al hoe je deze plantenziekte kunt herkennen: op de bladeren van de planten vormen zich allemaal kleine vlekjes. Die vlekjes zijn soms rond, maar vaak nemen ze ook andere vormen aan. Zoals veel andere vaak voorkomende plantenziekten kan bladvlekkenziekte allerlei soorten planten aantasten: van granen tot kruiden en grassen.

Ook deze plantenziekte wordt weer veroorzaakt door allerlei verschillende soorten schimmels. Dat verklaart ook waarom bladvlekkenziekte bij zo veel verschillende plantensoorten voorkomt, en waarom het allerlei verschillende vormen aan kan nemen. Meestal zijn de vlekken op de bladeren in het begin nog groen, maar worden ze al snel geel, dan bruin en later zwart. Daarna zul je merken dat de bladeren af beginnen te sterven. En een dode plant in de tuin, dat is natuurlijk geen gezicht!

Zo snel mogelijk bestrijden dus, voordat het te laat is. Dezelfde bestrijdingsmiddelen die je voor roest kunt gebruiken, werken ook goed tegen bladvlekkenziekte. Handig, want zo heb je meteen twee schimmels in één sproeibeurt te pakken. Om de ziekte te voorkomen doe je er weer goed aan om afgevallen bladeren zo veel mogelijk weg te halen uit je tuin, want daar overleven schimmels in de winter.

4. Bacterievuur

bacterievuur boom

Nog zo'n plantenziekte die bladeren flink aantast. En wéér eentje die niet zo kieskeurig is; op ongeveer elke plant in je tuin zou je bacterievuur tegen kunnen komen. In tegenstelling tot de meeste veel voorkomende plantenziekten wordt deze niet door een schimmel, maar door een bacterie veroorzaakt. Het nadeel daarvan is dat deze bacterie een epidemie kan veroorzaken. Zo kan het gebeuren dat ineens alle planten in je tuin er last van hebben, en dat ineens nergens meer een groen blad te bekennen is.

De bacterie wordt verspreid door insecten en vogels, maar ook door weersomstandigheden als wind en regen. Ze gedijt goed in warm en broeierig weer, en ook een regenbui in de zomer is bevorderlijk voor de verspreiding van bacterievuur. Om bacterievuur tegen te gaan moeten in de meeste gevallen dan ook drastische maatregelen genomen worden als je een epidemie tegen wilt houden.

Haal je snoeischaar dus maar tevoorschijn, want de aangetaste delen van de plant moeten er zo snel mogelijk worden afgehaald. Soms kan het zelfs nodig zijn om planten helemaal uit de tuin te halen. Jammer, maar in sommige gevallen is het de enige oplossing. Gooi de besmette delen niet op de composthoop, want dan kunnen de bacteriën lekker hun gang blijven gaan. Nee, om er echt voor te zorgen dat bacterievuur uit je tuin wegblijft, moet je het plantenafval verbranden. En vergeet niet je snoeischaar met spiritus te ontsmetten voordat je je gezonde plantjes onder handen neemt, anders ben je binnen no time weer terug bij af.

5. Buxusschimmel

buxusziekte

Misschien is je buxushaag wel de trots van je tuin, of heb je een mooie grote buxus in een pot die je graag in een bijzondere vorm snoeit. Dat kan bij buxussen namelijk prima. Maar hoe beter je je best doet op die boom, hoe vervelender het is als je ineens een lelijke bruine plek in de bladeren van de plant ziet zitten. Buxusschimmel is een plantenziekte die je mooie achtertuin behoorlijk kan ontsieren.

Deze plantenziekte wordt, zoals de naam al zegt, veroorzaakt door een schimmel die snel groeit als je hem zijn gang laat gaan. Er zijn twee verschillende soorten. Bij de ene soort, Volutella buxi, worden de blaadjes bruin en blijven ze zo aan de takken hangen. De tweede buxusschimmel, Cylindrocladium buxicola, kun je herkennen aan het feit dat de mooie groene kleur van de blaadjes van je buxus langzaam verdwijnt en plaatsmaakt voor bruin. Er komen plekjes op de bladeren, die van bruin langzaam naar zwart gaan, en uiteindelijk zullen ze van de plant afvallen. Alsof dat nog niet erg genoeg is komen er ook nog eens zwarte strepen op de takjes.

De verkleurde en verdorde bladeren en takken moet je eigenlijk zo snel mogelijk snoeien, zodat de schimmel geen kans krijgt om zich aan de rest van de haag vast te hechten. Net als bij het bacterievuur moet je de heggenschaar naderhand ontsmetten. Als laatste besproei je de buxus met bestrijdingsmiddel, dat je kunt kopen in de winkel.

6. Verwelkingsziekte

verwelkingsziekte roos

Rozen verwelken, hoor je mensen wel eens zeggen, maar als dat midden in de groeiperiode ineens gebeurt is dat een teken dat er iets goed mis is met je rozenstruik. Er zijn verschillende soorten schimmels die verwelkingsziekten kunnen veroorzaken. En die ziekten zorgen er dus voor dat je planten en bloemen er een beetje treurig bij gaan hangen. Juist in de lente en zomer, als iedereen sowieso een beter humeur heeft, kun je niet zo veel met van die deprimerende planten.

Verticillium is in de tuin de meest voorkomende veroorzaker van verwelkingsziekte. Zoals je inmiddels van schimmels weet, houden deze van natte en warme omstandigheden, en van plantenafval dat op de grond blijft liggen. Via de grond reizen ze dus van plant naar plant, maar ze kunnen ook via gereedschappen of door insecten worden overgebracht. Ook hier geldt dus weer: wees er snel bij om de groei van deze schimmel in de kiem te smoren!

Zie je in juli en augustus ineens een paar bloemen slap hangen, aarzel dan dus niet om ze te snoeien. Als de schimmel over een groot deel van de plant zit, haal de plant er dan in zijn geheel uit. Vergeet niet de grond te vervangen, want als je dat niet doet blijft de schimmel gewoon rustig wachten op nieuwe plantjes! En natuurlijk moet je ook je tuingereedschap goed ontsmetten voordat je met de rest van je tuin aan de slag gaat.

7. Schurft

schurft appel

Je kent schurft misschien wel als de huidziekte die bij de mens voorkomt. Maar wist je dat ook planten schurft kunnen krijgen? Verschillende soorten planten kunnen hier last van hebben, maar vooral bij de appel en de peer komt het regelmatig voor. Het is een behoorlijk vervelende ziekte, want als je eenmaal schurft in je appel- of perenboom ontdekt hebt, is het eigenlijk al te laat. Schurft bij planten kan namelijk niet worden bestreden.

In tegenstelling tot bij de mens wordt schurft bij planten veroorzaakt door een schimmel. Deze plantenziekte begint meestal bij de bladeren, waar olijfgroene vlekken op komen die later bruin of zwart worden. Ook de vruchten en de takken worden aangetast, zoals je op de foto kunt zien.

Zoals al eerder gezegd kun je tegen schurft niets doen; als het er eenmaal zit, is het te laat. Gelukkig kun je wel een aantal dingen doen om schurft te voorkomen. De sporen van de schimmels die schurft veroorzaken groeien in afgevallen bladeren op de grond. Zorg dus dat je deze regelmatig opruimt. Ook kun je bij het planten van je appel- of perenboom met schurft rekening houden: sommige soorten zijn er beter tegen bestand dan andere. De Ecolette-appel heeft bijvoorbeeld geen last van schurft.Wil je toch een ras planten dat vatbaar is voor schurft? Dan zul je preventief met chemische bestrijdingsmiddelen aan de gang moeten: van april tot en met oktober één keer per week goed spuiten.

8. Anthracnose

anthracnose plant

In veel gevallen worden gaten in de bladeren van je planten veroorzaakt door rupsen of andere insecten, die zich recht door die groene lekkernij heen eten. Maar als je gaten in bladeren in de tuin ziet, kan dat ook een teken zijn dat je planten last hebben van anthracnose. Had je inmiddels al door dat schimmels in de tuin geen graag geziene gasten zijn? Anthracnose is eigenlijk een verzamelnaam voor verschillende soorten plantenziekten die allemaal ongeveer dezelfde symptomen veroorzaken. Ze zorgen ervoor dat delen van het weefsel van de plant ineens afsterven. En dus krijg je dorre, zwarte plekken op je blaadjes, die later gaatjes worden, en steeds groter worden totdat het hele blad verdwenen is. Die dode plekken in het weefsel kunnen trouwens ook voorkomen op de bloemen, vruchten en stam van de plant.

Niet iedere vorm van anthracnose is overigens even schadelijk. Bij sommige varianten blijft het bij een aantal kleine gaatjes die verder niet echt kwaad kunnen, maar bij andere vormen is binnen no time je hele plant verdwenen. Bij echt agressieve vormen is het eigenlijk gewoon het beste om de hele plant weg te halen en de grond te vervangen. Verder kun je ook proberen insecten zo veel mogelijk uit je tuin te weren, omdat deze de schimmels makkelijk overbrengen op andere planten.

Hopelijk is plantenziekten herkennen en bestrijden je nu een stukje makkelijker gemaakt! Als je de mooie planten in je tuin, waar je zo je best op hebt gedaan, goed in de gaten houdt, kun je er op tijd bij zijn als er ondanks al je voorzorgsmaatregelen toch een ziekte de kop op steekt.

Heb jij nog tips voor het herkennen en bestrijden van plantenziekten?
Deel ze in een reactie!