De tuin is voor veel mensen het rustpunt in huis. Er wordt dan ook veel werk in gestoken om van dit stuk grond een zo mooi mogelijke plek te maken. Een Japanse tuin aanleggen kan voor dit ultieme stukje rust zorgen. Maar hoe doe je dat en waar moet je op letten?
Een Japanse tuin aanleggen is meer dan zomaar wat bloemen uit Japan in de grond stoppen en wachten totdat deze gaan bloeien.
Wist je namelijk dat er altijd ontzettend veel symboliek in een Japanse tuin zit en dat alles in de tuin eigenlijk wel een diepere betekenis heeft? In dit artikel leggen we je alles uit over de betekenis van de elementen uit de Japanse tuin, en geven we je inspiratie voor het aanleggen van zo'n prachtige oase van rust.

Japanse symboliek

Japanse-tuin-2
Een tuin is geen Japanse tuin als hij niet uit de drie vaste elementen water, steen en groen bestaat. Deze drie elementen symboliseren namelijk allemaal belangrijke waarden. Zo staat water in een Japanse tuin voor het leven, steen voor een rustpunt en groen voor de natuur. Het gevoel dat men krijgt in een Japanse tuin wordt extra versterkt doordat deze tuinen vaak zo worden aangelegd dat ze oneindig groot lijken. Dit wordt gedaan door diepte te creëren met de opstelling van de planten.

Rust

Japanse-tuin-4
Bij een Japanse tuin aanleggen is het zoals gezegd, belangrijk om ruimte te maken voor stenen. Je kunt deze op verschillende manieren in het tuinontwerp verwerken. Denk bijvoorbeeld aan een brug over het water, aan een pad of aan grote decoratieve stenen.
Er zijn echter wel een aantal gebruiken waar je rekening mee moet houden. Ten eerste is het niet de bedoeling om rechte paden aan te leggen. In Japan werken ze vaak volgens het miegakure-principe. Dit wil eigenlijk zeggen dat je de nieuwsgierigheid van de wandelaar aan moet spreken. Door het wandelpad achter een grote boom of struik te laten verdwijnen, wil de nieuwsgierige wandelaar graag doorlopen om te zien wat voor moois er nog meer te zien is. Hierdoor ontstaat er dus een verrassingseffect. Als je grotere stenen bij elkaar legt als decoratie, moet dit een oneven aantal zijn. Oneven getallen worden in Japan namelijk gezien als natuurlijke getallen. De stenen moet je dan ook op een zo natuurlijk mogelijke manier neerleggen. Daarnaast mogen de stenen niet precies in het midden van een oppervlak liggen. Volgens de Japanners ontstaat perfectie namelijk door net niet aan perfectie te voldoen. Om je te inspireren en te laten zien wat er allemaal mogelijk is, hebben we een aantal ideeën op een rijtje gezet.

Stenen pad door de vijver

Grote-stenen-over-water
Dit eerste stenen pad ligt in de vijver, zodat je met gemak van de ene naar de andere kant van de vijver kunt lopen. De manier waarop de stenen zijn neergelegd is erg speels en ziet er natuurlijk uit. Echter kun je de stenen op dit pad ook als rustpunt gebruiken, want dat is tenslotte de Japanse symboliek van stenen. Zie je bijvoorbeeld die grote platte steen? Een heerlijke plek om lekker te gaan zitten en even helemaal tot rust te komen door te mediteren met het geluid van het water op de achtergrond, of om gewoon door lekker om je heen te kijken.

Een stenen trap

Stenen-trap
Het volgende voorbeeld is misschien wat aan de grote kant voor in de achtertuin, maar het laat wel goed zien wat de Japanners bedoelen met miegakure. Want ben jij niet ook ontzettend benieuwd waar deze stenen trap naartoe leidt? Wij in ieder geval wel! Het verrassingselement wordt natuurlijk niet alleen door de stenen trap gecreëerd, maar ook door de prachtige tuinverlichting en de hoge bamboestokken die eigenlijk alles aan het zicht onttrekken.
Natuurlijk kun je in plaats van een trap ook kiezen voor een stenen pad. Door dit pad door je tuin te laten kronkelen en op strategische plekken grote bomen of struiken te planten kun jij ook makkelijk voor miegakure zorgen.

Decoratieve stenen

Decoratieve-stenen
Dit laatste voorbeeld laat zien hoe je decoratieve stenen neer kunt leggen als jij een Japanse tuin aan gaat leggen. De stenen liggen op een speelse manier in kleine groepjes met oneven aantallen. Ook liggen de stenen allemaal net niet in het midden, waardoor het allemaal nét niet perfect is. Precies zoals de Japanners het graag zien dus!

Leven

Japanse-tuin-3
Nu je rust hebt gecreëerd in je Japanse tuinontwerp, wordt het tijd om na te denken over het tweede belangrijke element: leven. Om het leven te symboliseren hoort er in een echte Japanse tuin altijd een waterelement aanwezig te zijn. Het eerste wat nu waarschijnlijk in je opkomt is een vijver, maar ook een watervalletje of een fonteintje past goed in een Japanse tuin. We hebben weer een aantal inspirerende voorbeelden voor je op een rijtje gezet.

Bamboefontein

Bamboe-fontein
Een bamboefontein is een zeer geschikt waterelement voor een kleine tuin. Voor dit element heb je namelijk niet heel veel plaats nodig. Het stromende water geeft een rustgevend gevoel dat je kan helpen om lekker te ontspannen of mediteren. Naast de symboliek van het leven straalt zo'n bamboefontein ook nog eens rust uit door het stenen waterreservoir. Over het algemeen staat zo'n waterreservoir met bamboefontein aan het begin van een pad, zodat mensen hun handen kunnen wassen voordat ze beginnen aan hun ontdekkingstocht in de tuin.

Het water van bovenaf bekijken

Brug-over-het-water
Natuurlijk kun je er, als je daar voldoende ruimte voor hebt, voor kiezen om een mooie vijver aan te leggen in je Japanse tuin. Deze kun je in principe zo groot of zo klein maken als je zelf wilt. Niet alleen in de grootte kun je variëren, maar ook qua vormen kun je alle kanten op. Natuurlijk is het wel aan te raden om je ook bij het aanleggen van de vijver aan de vaste gebruiken te houden. Denk dus ook hier aan een kronkelend beekje met veel bochten, waarbij je voor een verrassingselement zorgt door de gehele vijver niet in één keer helemaal te openbaren. Om de vijver helemaal compleet te maken kun je er eventueel nog een paar mooie Japanse koikarpers huisvesten.
Bij een grote of lange vijver is het natuurlijk ontzettend mooi als je een bruggetje over het water plaatst, waardoor een gast in jouw tuin een extra pad heeft om op ontdekkingstocht te gaan.

Een Japanse waterval

Waterval-in-Japanse-stijl
Naast een bruggetje kan een mooie waterval een vijver ook helemaal afmaken. De klanken van het kabbelende water zorgen ervoor dat je helemaal tot rust kunt komen in de tuin. Wederom is deze waterval niet in strakke lijnen uitgezet, maar in de speelse Japanse stijl met veel bochten. Ook de miegakure komt weer helemaal terug in deze tuin, want je hebt geen idee waar het water precies vandaan komt en hoe groot de vijver boven de waterval zal zijn. Snel via de paden naar boven dus, om dat te ontdekken!

De natuur

Groen-in-Japanse-tuin
Een Japanse tuin aanleggen kan niet zonder enkele mooie Japanse planten en bomen. Ook bij het uitkiezen van het groen staat de symboliek centraal. Bladverliezende planten staan bijvoorbeeld voor alles wat tijdelijk is in het leven, terwijl bladhoudende planten symbool staan voor het eeuwige. Vooral de verschillende kleurtinten van struiken spelen een grote rol in een Japanse tuin. De felle kleuren van bloemen hebben een minder grote rol.
Daarnaast is het ook bij het planten van bloemen de bedoeling dat het geheel rust uitstraalt en in evenwicht is. Het is geen probleem als je een drukke plant, boom of struik in de tuin plaatst, maar het is dan, geheel volgens Japans gebruik, de bedoeling dat je dit in evenwicht brengt door ook een oppervlak te creëren waar maar heel weinig elementen een rol spelen. Denk bijvoorbeeld aan een oppervlak met enkele stenen of een rustige vijver.
Maar met welke planten kun je nu precies een Japanse tuin aanleggen?

Japanse esdoorn

Japanse-esdoorn
De Japanse esdoorn, ook wel bekend als Acer japonicum, is een kleine boom die niet mag ontbreken aan een Japanse tuin. Met zijn rode, gele of oranje bladeren zal deze boom vooral in de herfst een echte eyecatcher zijn. De Japanse esdoorn kan het beste op een vochthoudende en luchtige grond worden geplaatst. Dit type grond kun je zelf creëren door een laag mulch bovenop de aarde te verspreiden. De Japanse esdoorn leeft het langst als hij niet direct in de zon staat. De bladeren van de Japanse esdoorn kunnen namelijk snel verbranden, en dat zou natuurlijk zonde zijn. Om te voorkomen dat de bladeren verbranden kun je de Japanse esdoorn het beste in de schaduw van een wat grotere boom planten. Zo krijgt hij wel wat zon, maar niet te veel. Hierdoor zul je het langst plezier hebben van deze prachtige boom.

Prunus

Prunus

De Prunus is de Japanse kers. Waarschijnlijk heb je hier wel eens van gehoord. Deze boom heeft prachtige roze bloesem die voor een ultiem lentegevoel zorgt. Helaas staat deze boom maar een hele korte periode in bloei, waardoor je ook maar voor korte tijd kunt genieten van de prachtige bloesem. In combinatie met andere platen heb je echter toch het hele jaar door een prachtige tuin met opvallende kleuraccenten.

Bamboe

Bamboe
Ook bamboe mag je niet vergeten bij het aanleggen van een Japanse tuin. Er zijn verschillende soorten bamboe met allemaal hun eigen kenmerken. Zo kunnen de stelen verschillen qua lengte, maar ook qua breedte. Een nadeel aan bamboe is dat de plant snel kan gaan woekeren, omdat de wortels zich ver onder de grond kunnen verspreiden en dan ook op verschillende plekken boven de grond kunnen komen.
Wil je toch bamboe, maar wil je liever geen woekerende bamboe?
Kies dan voor de Fargesia. Deze soort heeft geen uitlopende wortels, omdat hij in een pol groeit. De keuze voor deze soort is daarom ideaal als je een Japanse tuin gaat aanleggen.

Hosta

Hosta's
De volgende plant die vaak gebruikt wordt bij het symboliseren van de natuur is de Hosta of hartlelie. Deze planten worden vaak langs de vijver geplaatst, maar kunnen in principe ook naast een pad of in een bloembed geplant worden. Er zijn ontzettend veel verschillende soorten. Voordat je een Japanse tuin aanlegt is het verstandig om je te verdiepen in welke soort het beste bij jou tuin past. Verschillen zitten bijvoorbeeld in de kleurcombinaties van de planten, de geur en de mate waarin de plant tegen de zon kan. Het is bij planten wel aan te raden om goed in de gaten te houden of ze ziek zijn en om eventuele plantenziekten te behandelen.
De bloemen van de Hosta groeien aan stelen die vaak boven de groene bladeren uitsteken. De bloemen zijn vaak wit of paars en hebben niet echt een specifieke geur.

Mos

Mos-in-Japanse-tuin
Een Japanse tuin aanleggen zonder mos toe te voegen? Ondenkbaar! Mos hoort bij een Japanse tuin, omdat het de grond bedekt. Door het gebruik van mos komen er nog meer verschillende soorten groen terug in de tuin en dat is precies wat de Japanners proberen te bereiken. Het nadeel is dat mos in Nederland lang niet altijd goed groeit. Mos groeit het best in de schaduw, waarna je het voldoende water moet geven zodat het verder kan groeien en zich kan verspreiden.
In Japanse tuinen geldt overigens dat het mos niet alleen op de grond mag groeien, maar dat het ook over stenen of over stenen lantaarns mag groeien. Hoe meer, hoe beter zelfs! Hierin komt dus weer goed terug dat perfectie voor de Japanners bereikt is als het net niet perfect is. De stenen lantaarn zoals op het bovenstaande voorbeeld te zien is, hoort trouwens ook echt bij een Japanse tuin. Ze zijn in verschillende formaten verkrijgbaar.

Met een Japanse tuin kun je duidelijk alle kanten op, zolang je maar enige symboliek in je tuinontwerp terug laat komen. Een Japanse tuin aanleggen vraagt wel echt om een duidelijk plan, waarin je goed nadenkt over de drie belangrijke elementen: water, steen en groen. Hoewel dit wel even werk kost, zal het resultaat uiteindelijk prachtig zijn! Kun jij je bijvoorbeeld al indenken hoe je de symboliek van jouw tuin onder het genot van een lekkere sake aan vrienden of familie uitlegt? Of, als je even geen vrienden op bezoek hebt, hoe je heerlijk bij het water kunt genieten van alle prachtige kleuren om je heen? Als je een moment van rust nodig hebt, zul je dat in je Japanse tuin zeker vinden.
Hoe zou jij je Japanse tuin aanleggen? 
Laat in een reactie weten welke planten jij zou gebruiken en hoe je de drie belangrijke elementen terug wilt laten komen!