Alles wat je moet doen om de tuin herfstklaar te maken

We zitten nu natuurlijk nog midden in de zomer. Misschien ben je wel net aan het bijkomen van een heerlijke BBQ met vrienden, of heb je de hele avond doorgebracht bij je zelfgemaakte vuurkorf of vuurplaats. Fijn hè, zo'n lange warme zomeravond? We durven bijna niet over de herfst te beginnen. We willen je goede humeur natuurlijk niet verpesten! Maar voordat je het weet staat het najaar weer voor de deur. De zomer is sneller voorbij dan je denkt, en voor de tuin is het wel zo verstandig als je op tijd gaat nadenken over wat je allemaal nog moet doen voordat het zover is. De tuin herfstklaar maken is namelijk een belangrijke klus, waar je zeker aandacht aan moet besteden!

De tuin herfstklaar maken: dit is wat je moet doen

Wij hebben alle dingen die je moet doen om de tuin herfstklaar te maken even voor je op een rijtje gezet. Zo weet je zeker dat je tuin er tijdens en na de herfst er nog net zo mooi bij ligt als daarvoor! Misschien wil je nog helemaal niet aan het regenseizoen denken, maar je tuin zal je eeuwig dankbaar zijn.

Een grondige snoeibeurt

Voordat de temperaturen echt flink beginnen te dalen, is het slim om de hele tuin een goede knipbeurt te geven. Zo weet je zeker dat de planten er weer even tegenaan kunnen. De volgende elementen in je tuin dien je goed onder handen te nemen in de herfst:

• Als je een coniferenhaag hebt, kun je die in augustus terugsnoeien. Zorg er hierbij voor dat je dat in een puntvorm doet; de onderkant van de conifeer is dus breder dan de bovenkant. Snoei de haag na september niet meer bij. Ook andere groenblijvende hagen kunnen licht worden teruggesnoeid na de langste dag van het jaar.
• Snoei planten meteen na de bloeiperiode. Als een plant al in het voorjaar is uitgebloeid, maar je deze pas in de herfst gaat snoeien, komen er het volgende voorjaar geen bloemen meer aan. Hou dus goed in de gaten wanneer de plant is uitgebloeid en verwijder meteen daarna de uitgebloeide delen.

Let erop dat het gereedschap waarmee je gaat snoeien goed scherp is. Met bot gereedschap maak je het jezelf alleen maar moeilijker, en je brengt de planten onnodig veel snoeischade toe. Ook belangrijk is dat je na oktober absoluut niet meer met de snoeischaar in de weer gaat. Hoe kouder het wordt, hoe moeilijker het voor de planten is om te herstellen van hun snoeibeurt. Als je de tuin terugsnoeit terwijl het echt koud is buiten, zul je merken dat je in het voorjaar veel minder nieuwe knoppen en groei ziet dan je had gewild.

Vijveronderhoud in het najaar

Ook de vijver dient herfst- en winterklaar gemaakt te worden. De planten en vissen hebben je hulp nodig, anders komt het niet goed!
Ten eerste beginnen aan het eind van de zomer de blaadjes natuurlijk van de bomen te vallen. Hoewel dat er zoals op de foto best gezellig uit kan zien, is het toch zaak deze zo snel mogelijk uit de vijver weg te halen. De dode bladeren gaan namelijk snel rotten als ze in het water liggen, en dat is funest voor de vijverbiologie. Je doet er dus goed aan om elke dag even te inspecteren of er blaadjes zijn gevallen, en die meteen te verwijderen. Als voorzorgsmaatregel kun je natuurlijk ook een net over de vijver heen spannen; dat scheelt je weer werk. Met een schepnet of vijverstofzuiger haal je het rottende plantafval makkelijk van de bodem.
Veel vijverplanten zullen in de herfst hun groene bladeren verliezen. Om bovengenoemde redenen is het slim om ook deze dode bladeren op tijd weg te halen. Zijn de stengels van de planten ook aan het afsterven? Verwijder ze niet allemaal. De vissen moeten nog wel een plekje hebben om te kunnen schuilen. De dode stelen verwijder je in het voorjaar en vervang je dan door verse, jonge planten.
Is het tijd om de vijver een grote schoonmaakbeurt te geven? Ook dat kun je het best in het najaar doen. Dat komt doordat de vissen en planten die in je vijver leven, dan veel minder actief zijn. Een schoonmaak heeft dan dus minder negatieve effecten op het vijverleven. De vijver helemaal schoonmaken is een behoorlijke klus; niet alleen de vissen en planten moeten er tijdelijk voor verhuizen, maar ook de bodem krijgt een grondige poetsbeurt. Hoe je die grote schoonmaak van de vijver precies aanpakt, lees je hier.
Let op: het is niet goed voor de vijver om zo'n grote schoonmaak jaarlijks uit te voeren. Het zal het vijverleven niet ten goede komen. Als je een kleine vijver hebt, volstaat het om deze eens in de vijf jaar grondig aan te pakken. Bij een grote vijver hoeft dit zelfs maar eens in de tien jaar. Dat scheelt de planten en vissen in de vijver een hoop stress, en jou een hoop werk!

Het gazon maaien

In het voorjaar en de zomer moet het gazon natuurlijk regelmatig worden gemaaid. Dat is logisch, want dan is het gras volop aan het groeien. Voor je het weet staat het tot je enkels; tijd om de grasmaaier uit de schuur te pakken! Vanaf mei tot aan oktober is wekelijks maaien geen overbodige luxe. Hoe langer je wacht, hoe lastiger het maaien wordt.
Maar in het najaar gelden er andere regels met betrekking tot het maaien van het gazon. Als je in de herfst elke dag je gazon maait, kun je binnen de kortste keren je mooie groene gras gedag zeggen. Het groeit dan namelijk niet meer aan, en voor je het weet zit je met allemaal kale plekken te kijken. Maai in oktober voor de laatste keer het gras tot op zo'n 5 centimeter hoogte, en raak het vervolgens de rest van de herfst en winter niet meer aan. Zo komt je mooie gazon prima de kou door.
Wist je trouwens dat het najaar de beste tijd is om een nieuw gazon in te zaaien? Dat klinkt misschien een beetje vreemd, omdat je zou denken dat juist in de lente een nieuw ingezaaide grasmat genoeg kans krijgt om te groeien. Maar in oktober en november is de grond nog goed warm van de zomer. En de regenval die we in het najaar in Nederland hebben is natuurlijk superfijn voor jonge planten. Het inzaaien van een gazon lijkt een hele klus, maar is makkelijker dan je denkt. Wij hebben een handig stappenplan gemaakt waarmee ook jij binnen no time een prachtig nieuw gazon aan kunt leggen. Voor dat stappenplan klik je hier.
Het zal je dan ook niet verbazen dat je eventuele kale plekken in het najaar ook prima bij kunt zaaien. Zorg ervoor dat de grond dan eerst goed is belucht, en als het nodig is is verticuteren ook altijd een goed idee. Dit zal de groei van de nieuwe grassprietjes bevorderen. Voor het bijzaaien gebruik je ongeveer 500 gram graszaad per 25 vierkante meter. Na het zaaien maak je de grond vochtig, en je zorgt er gedurende de herfst voor dat dat zo blijft. Binnen de kortste keren heb je weer een prachtig vol gazon!

De herfstbladeren verwijderen

Hierboven vertelden we je al dat het slim is om de gevallen herfstbladeren zo snel mogelijk te verwijderen uit de vijver. Dit geldt eigenlijk ook voor de rest van de tuin. De herfstbladeren hebben natuurlijk prachtige kleuren, dus de verleiding om ze te laten liggen is misschien groot. Het zorgt voor zo'n mooie sfeer! Maar die herfstsfeer is maar tijdelijk, want voor je het weet zullen de bladeren beginnen te rotten. Weg zijn die mooie herfstkleuren, en het is ook alles behalve bevorderlijk voor de grond.
Een dik bladerdek op het gazon zorgt ervoor dat je gras niet genoeg licht krijgt. Het gevolg: lelijke kale plekken, en daar zit je natuurlijk niet op te wachten als het na de winter eindelijk weer tijd is om in de tuin te zitten. Als er veel herfstbladeren op de grond bij de planten vallen, kunnen deze ervoor zorgen dat ook de gezonde stengels van deze planten gaan rotten. Verder is dat plantafval een broeinest voor allerlei plantenziekten. Vooral ziekten die veroorzaakt worden door schimmels kunnen zich zo naar hartelust verspreiden. De schimmels die de ziekten veroorzaken, leven namelijk graag op dode, afgevallen bladeren. Als je de blaadjes de hele zomer niet opruimt, is voor je het weet niet alleen het gazon kaal, maar leggen ook de planten in de borders en in de potten in je tuin één voor één het loodje.
Dat betekent trouwens niet dat je elke dag elk vallend blaadje op moet ruimen, in ieder geval niet bij de planten. Een klein laagje rottend blad is best goed voor de planten in de borders. Met een tuinklauw kun je de bladeren een beetje de grond van de bloembedden in werken. Door het rottingsproces vormt zich vanzelf een compostlaag, die zo vermengd wordt met de grond. Dat is natuurlijk erg voedzaam voor de planten. Let er wel op dat er geen berg van een halve meter in de tuin blijft liggen; zoals gezegd zal dit alleen maar averechts werken.

De koukleumen naar binnen verplaatsen

Niet alle planten komen even goed de herfst en de winter door. Hoewel er genoeg groenblijvende, winterharde planten zijn die je in je tuin kan zetten, zitten er waarschijnlijk genoeg planten tussen die niet zo goed tegen de kou kunnen. Je kunt ze natuurlijk buiten laten verpieteren en volgend jaar nieuwe planten neerzetten, maar als je langer dan één seizoen van je lentebloeiers wilt genieten is het slim om ze in de herfst simpelweg naar binnen te halen.
Het is belangrijk dat je dit doet voordat de eerste vorst aanbreekt. Het lijkt misschien alsof je daar dus nog even de tijd voor heeft, maar je weet het natuurlijk maar nooit met onze vreemde Nederlandse winters! Het zou zomaar kunnen gebeuren dat de temperaturen in september al het vriespunt bereiken. Toch zonde als jouw kwetsbare plantjes dan nog buiten staan! Hou dit dus goed in de gaten. Zo gauw het dreigt te beginnen met vriezen, haal je de planten binnen. Doe dit trouwens niet eerder; hoe langer de planten buiten kunnen blijven staan, hoe beter.
Op welke plek je de plant binnen neer moet zetten, hangt een beetje van de soort af. Planten die in de winter hun blad verliezen, mogen op een donker plekje staan totdat de eerste zonnestralen weer doorbreken. Gewassen die in de winter groen blijven, hebben ook binnen genoeg zon nodig. Zet ze dus voor het raam. Tropische planten moeten in de winter ook echt warm gehouden worden om het te overleven. Die komen dus tijdelijk gezellig in de woonkamer te staan.

De tuin herfstklaar maken is na het lezen van dit artikel een makkie geworden! Je weet nu precies wat je moet doen om ervoor te zorgen dat de gewassen in de tuin de herfst goed doorkomen. Zo kun je nog jarenlang van je zorgvuldig verzorgde planten genieten.
Heb jij nog meer tips voor het herfstklaar maken van de tuin?
Laat het weten in een reactie!