Helaas zijn de zomermaanden weer voorbij, is de herfst in volle gang en staat de koude winter voor de deur. Hoewel de kou en de sneeuw zijn charmes hebben, is jouw tuin vaak wat minder blij met het bevroren water. Om in het voorjaar weer net zo'n mooie tuin te hebben als in de zomer, is het belangrijk de tuin voor te bereiden. Om die reden lees je hier alles over de tuin winterklaar maken. Zo kun je met een gerust hart de winter ingaan en in de lente weer volop genieten van het ontwaken van de natuur.

Tuin winterklaar maken

De tuin winterklaar maken kan het beste gedaan worden in oktober. Niet alleen is de bloeiperiode van de meeste planten nu voorbij, ook zijn de temperaturen vaak nog aangenaam genoeg om lekker in de tuin te werken.

Het winterklaar maken van de tuin kun je eigenlijk zo uitgebreid maken als je dat zelf wilt. Het hoeft niet veel werk te zijn, maar als je de mouwen nét even wat verder opstroopt zul je hier in het voorjaar echt profijt van hebben.

Volg onderstaande stappen en je zult sneller dan verwacht de hele tuin winterklaar hebben gemaakt!

Stap 1: Bereid het gazon voor

Gazon winterklaar maken

Wat te doen: maaien, schoonhouden, kalk strooien en bemesten.

Je gazon moet je zomerklaar maken, maar het gras heeft net zo goed een goede voorbereiding op de winter nodig. Het gras blijft voorlopig nog wel doorgroeien. Pas als de temperatuur structureel onder de zes graden komt, zal het gras ophouden met groeien. Door de warme najaarsmaanden van de afgelopen jaren kan het dus voorkomen dat het gras tot in november of zelfs december blijft groeien. Het is belangrijk het gras, zolang het groeit, te blijven maaien. Zet echter wel de stand van de grasmaaier wat hoger. In andere woorden: maai het gras niet te kort (niet korter dan 4 centimeter).

Om het gras goed op de winter voor te bereiden, is het belangrijk om gevallen bladeren in de herfst tijdig van het gazon te verwijderen. Wanneer deze te lang blijven liggen, ontnemen ze het gras het zonlicht en blijft het gazon vochtig, waardoor er sneller rot ontstaat.

In de wintermaanden kan er nog wel eens sprake zijn van mosvorming en algen op het gazon. Om dit te voorkomen kun je vanaf november en december kalk strooien. Dit vermindert de groei van deze ongenode gasten.

Tot slot kun je het gazon nog tot half oktober extra bemesten. Door het bemesten wordt het gras steviger en sterker. Het zal hierdoor gezonder de winter doorkomen en in het voorjaar weer volop gaan groeien!

Tip: als het gazon bevroren is en/of er ligt een pak sneeuw op, loop er dan niet overheen. Wanneer je dit toch doet, zul je het bevroren gras beschadigen.
Extra tip: heb je geen gazon, maar zou je dat eigenlijk wel willen? Het zaaien van een nieuw gazon kan tot en met eind oktober!

Stap 2: Bescherm de planten tegen vorst

Plantne winterklaar maken
Wat te doen: bekijken welke plant welke bescherming nodig heeft.

Niet iedere plant kan goed tegen vorst. Om die reden is het verstandig de planten die niet winterhard zijn naar binnen te verplaatsen of buiten te beschermen tegen vorst.
Wanneer je in oktober bezig bent met het winterklaar maken van de tuin, zul je veel planten nog gewoon buiten kunnen laten staan. Ook hoeft nog niet iedere plant ingepakt te worden. Dit gebeurt pas als de temperatuur onder de nul graden komt en het echt gaat vriezen.

Wat je wel kunt doen is alvast bekijken welke planten welke steun in de winter kunnen gebruiken. Kom je erachter dat de meerderheid van de planten naar binnen moet of ingepakt moet worden, en dat je maar een kale tuin overhoudt? Er zijn verschillende groenblijvende winterharde planten die er ook in de winter voor zorgen dat je tuin er groen en vol bij staat.

Tip: lees alles over het beschermen van jouw planten tegen vorst in dit handige artikel!

Stap 3: De vijver voorbereiden op de kou

Vijver winterklaar maken
Wat te doen: onderhoud vijverplanten, schoonmaken, zorgen voor de vissen.

Een vijver heeft verschillende eisen wat het winterklaar maken betreft. Daarbij is vooral belangrijk of deze wel of geen vissen heeft. Wat er in beide gevallen in ieder geval moet gebeuren is een grondige najaarsschoonmaak. Tijdens deze schoonmaak is het vooral belangrijk om afgestorven plantdelen te verwijderen. Dit kunnen delen zijn van de vijverplanten, maar ook gevallen bladeren. Dit verwijderen is belangrijk, omdat je zo voorkomt dat bladeren op de bodem gaan rotten. Bij verrotting stijgt de zuurtegraad van de vijver, wat een nadelige invloed heeft op het klimaat in de vijver.

Tip: span een net over de vijver om de bladeren op te vangen, of verwijder ze gemakkelijk met een visnetje. Wanneer je wat vijverplanten laat staan, bijvoorbeeld als beschutting voor de vissen, is het wel verstandig de afgestorven delen zo snel mogelijk in het voorjaar te verwijderen. Dit komt de uiteindelijke groei in het voorjaar ten goede.

Wat de vissen betreft hoef je je weinig zorgen te maken. De overwinterende vissen kunnen prima in de vijver blijven, zolang deze op bepaalde plaatsen maar een diepte heeft van meer dan 80 centimeter. Zo diep bevriest het water namelijk bijna nooit. Tropische en jonge vissen kunnen niet in de koude vijver overwinteren, dus zij zullen moeten overwinteren in een aquarium.

Tip: het voeren van vissen is in de winter bijna niet nodig. Ze komen in een zogenaamde winterstand en zijn weinig actief. Je kunt ze blijven voeren tot een temperatuur van ongeveer zes graden. Daarna kun je kijken of ze het voer nog komen halen. Doen ze dat niet, dan kun je stoppen met voeren. Te veel niet opgegeten voer kan voor algvorming zorgen in het voorjaar.

Stap 4: Bloembollen planten

Bloembollen planten
Wat te doen: planten.

Dit heeft misschien niet per se te maken met het winterklaar maken van je tuin, maar als je nu toch lekker bezig bent kun je ook leuke bloembollen planten! Het is nu de perfecte tijd van het jaar om ze te planten en je hebt er in het voorjaar veel plezier van.

Bloembollen kunnen goed overwinteren en in het voorjaar zullen sommige als één van de eerste tekenen van de aankomende lente tevoorschijn komen. Benieuwd welke bloembollen je wanneer kunt planten en hoe het planten van bloembollen eigenlijk moet? Lees dan eens dit artikel met alle informatie en tips die je nodig hebt!

Stap 5: Het oude verwijderen

Snoeien

Wat te doen: snoeien en opruimen.
Er zijn bijna het hele jaar rond wel planten die gesnoeid kunnen worden. Het hangt dan ook erg van de soort planten dat je hebt af of het nodig is om te snoeien tijdens het winterklaar maken van de tuin.

Planten en bomen die in de maanden september tot en met december gesnoeid kunnen worden zijn onder andere:

Wanneer je verder de winter in komt en de vorst zijn intrede doet, kun je niet meer snoeien. Als je toch gaat snoeien terwijl het vriest, loopt de plant grote kans om beschadigd te raken. Dit komt doordat er tijdens het snoeien kleine wondjes ontstaan welke de plant kwetsbaar maken. Door vorst kan er op die plaatsen rot ontstaan.

Wacht uiteraard met snoeien tot de bloemen zijn uitgebloeid. Anders is het zonde! Verder is het goed om tijdens de herfst op te blijven letten op planten die het wellicht opgeven of nog extra aandacht nodig hebben. Het vele snoeien zorgt voor extra tuinafval, net als de vallende bladeren. Dit kun je goed gebruiken voor jouw composthoop!

Stap 6: Help de vogels

Vogels helpen

De winter komt er weer aan en de vogels kunnen wel wat hulp gebruiken. Hang weer leuke vogelhuisjes op en maak de oude vogelhuisjes schoon. De vogels zoeken in de winter vaak beschutting en ieder huisje is meer dan welkom!

Ook kun je de vogels helpen door wat extra voedsel neer te leggen of op te hangen. Wees niet bang dat ze lui worden en niet meer zelf zullen jagen. Het is alleen een extraatje en daar is iedereen blij mee, toch?

Wist je dat je heel leuk en simpel je eigen vogelvoer kunt maken?

Stap 7: Loop alles nog even na

Wanneer je alle stappen hebt doorlopen, is het goed om nog even een laatste check te doen. Sowieso zul je gedurende de laatste weken voor de vorst de tuin goed in de gaten moeten houden. Dit vooral met betrekking op de temperatuur en het mogelijk vroeg of laat invallen van vorst.

Daarnaast zijn er nog een aantal extra zaken die handig zijn om te controleren voordat de strenge winter zijn intrede doet:

  • Wanneer je een buitenkraan hebt is het goed om deze af te sluiten en af te tappen. Wanneer je niet de mogelijkheid hebt om de kraan af te tappen, zorg er dan voor dat je de leiding die zich buiten het huis bevindt goed inpakt. Wanneer het achtergebleven water in de leiding bevriest, kan dit gaan uitzetten en schade veroorzaken aan de leiding.
  • Kijk eens goed naar de gieters en de tuinslang. Wanneer je deze buiten of in een tochtige schuur bewaart is het raadzaam ook hier al het water uit te verwijderen.
  • Afgevallen blad dat niet op het gazon maar in de borders ligt, kun je prima laten liggen. Het ziet er misschien niet netjes uit, maar de bladeren zullen een natuurlijke bescherming tegen vorst zijn voor de planten.

Wanneer je je tuin winterklaar wilt maken, hoef je eigenlijk maar op een aantal zaken te letten: onderhoud het gazon voor de laatste keer, zorg ervoor dat de vijver de winter goed doorkomt, bescherm de planten tegen vorst en snoei waar nodig.

Als extraatje is dit dé tijd om bloembollen te planten, vogelhuisjes en -voer te plaatsen en is het verstandig zaken waarin water zit te legen. Denk bij dit laatste aan de buitenkraan, tuinslang en gieters.

Wat doe jij om je tuin voor te bereiden op de winter?
Deel je ervaringen en tips in de reacties hieronder!